Rotterdam is koploper femicide, hier ligt een taak voor onze nieuwe burgemeester Carola Schouten

Veiligheid geldt voor iedereen. Ook voor vrouwen, of dat nu op straat of achter de voordeur is. In Nederland wordt elke acht dagen een vrouw vermoord. Femicide is gestoeld op denkbeelden die diepgeworteld zijn in alle lagen van onze samenleving. Ons land stond in de beschamende top 3 in Europa voor femicide (2022). En onze stad Rotterdam is koploper femicide (2023). Het zijn geen individuele incidenten. Het is een structureel probleem wat vraagt om bestrijding over alle lagen heen.

Een blinde vlek in het veiligheidsdebat
Terwijl het geweld tegen vrouwen in verschillende vormen gelukkig steeds meer aandacht krijgt, blijft femicide een soort 'blinde vlek' in het veiligheidsdebat. Dat zie ik als Rotterdams gemeenteraadslid en woordvoerder veiligheid, en het is ook mijn motivatie geweest om samen met collega-raadsleden een werkgroep Femicide te starten. Juist om vanuit veiligheid (in plaats van zorg) hier meer aandacht voor te vragen.

In het debat van 21 november over explosiegeweld en ondermijning, heb ik namens de PvdA Rotterdam aandacht gevraagd voor de veiligheid voor vrouwen. Want wat blijkt? Ook in Rotterdam is de helft van het excessieve geweld niet gerelateerd aan het criminele circuit. En dat kan zeer uiteenlopen: soms een ruzie tussen minderjarigen omdat er een verkering wordt uitgemaakt, burenruzies, zakelijke conflicten. We komen er niet altijd achter, zei de politiechef Westerbeeke.

Maar in hoeverre kunnen de conflicten in ‘relationele sfeer’ eigenlijk duiden op intieme terreur, huiselijk geweld, en pogingen tot femicide? Hoe wordt dit nu geregistreerd? En zijn er binnen en buiten de politieorganisatie samenwerkingen tussen deze verschillende expertises, dus explosiegeweld en geweld tegen vrouwen en kinderen achter de voordeur? Het is een invalshoek die vaak over het hoofd wordt gezien in het veiligheidsdebat.

Van versnippering naar een gebalde vuist
We hebben als gemeente de verantwoordelijkheid om de veiligheid van vrouwen en meisjes in Rotterdam te waarborgen. Samenwerking met FIER en campagnes zoals ‘Chat Erover’ zijn belangrijk om mensenhandel en geweld tegen vrouwen tegen te gaan. Maar wordt bijvoorbeeld de wethouder zorg ook betrokken bij de aanpak tegen mensenhandel? Waarom hebben we nog geen coördinator die deze initiatieven stuurt en volgt over alle ‘domeinen’ heen? En wie is eigenlijk bestuurlijk eindverantwoordelijk als het aankomt op de veiligheid van de vrouwen in onze stad?

We moeten de schotten doorbreken en integraal te werk gaan, ook vanuit het college. Ik zie graag dat onze nieuwe burgemeester Schouten hiermee aan de slag gaat. Ik denk bijvoorbeeld aan de nieuwe burgemeester in Rijswijk, Huri Sahin, die laatst in NRC zei: ‘Als er vrouwen bang zijn in mijn gemeente, dan is het mijn taak om ze te helpen’.

Het is voorspelbaar
Het kabinet heeft onlangs een nieuwe aanpak aangekondigd, maar de vraag is: is dit het maximale wat we kunnen doen? Het beleid blijft vaak te versnipperd en richt zich te veel op incidenten, terwijl de onderliggende oorzaken van geweld tegen vrouwen niet adequaat worden aangepakt.

Daarom ben ik blij dat ons GroenLinks-PvdA Tweede Kamerlid Songül Mutluer haar initiatiefnota heeft gelanceerd. Zij strijdt voor een systeemgerichte benadering die verder gaat dan alleen de handhaving van de wet. Met een focus op preventie, waarbij op rode vlaggen wordt gelet en seksistische ideeën in onze samenleving worden aangepakt.

Wat zijn rode vlagen? Aan (een poging tot) femicide gaan vele duidelijke signalen vooraf. Als rode vlaggen zoals niet fatale verwurgingen en stalking beter in de wet verankerd worden, kunnen politie en justitie sneller ingrijpen. Nu wordt pas ingegrepen wanneer het al te laat is, wanneer de vrouw al het slachtoffer is geworden van fysiek geweld. Dit kan en moet anders.

Ik onderschrijf ook haar oproep dat het tijd is voor een cultuurverandering die verder gaat dan het handhaven van de wet. We hebben een samenleving nodig waarin vrouwen niet alleen fysiek beschermd worden, maar ook sociaal en economisch gelijkwaardig zijn. Femicide is, helaas, geen geïsoleerd probleem, maar een symptoom van de bredere cultuur van genderongelijkheid die nog steeds heerst.