Roemeense politiek voor beginners

"Uit slecht begrepen boosheid hebben ze alle macht weer teruggegeven aan de partij die ze uit het spel wilden zetten."

Mijn familie kwam op bezoek in Roemenië waar ik woon: mijn vader en een van mijn zonen, Ezra. Na de eerste ronde voor de presidentsverkiezingen die uit het niets gewonnen werden door Georgescu, een TikTok-guru met adviezen over een spiritueel en traditioneel leven, niet beïnvloed door westerse LGBT-invloeden, is Roemenië afgelopen zondag voor het parlement wezen stemmen. Maandagochtend vraagt Ezra me: "Nou, waar is het gisteren op uitgelopen?" Natuurlijk weten ze niet veel over de Roemeense politiek, maar ze hebben de spanning en onrust opgemerkt. Ik probeer het hem uit te leggen – op een manier die een beginner begrijpt.

"Hier is de partij die altijd aan de macht is geweest de PSD, de socialisten. Maar nu zijn ze in een positie beland waarin driekwart van Roemenië van hen af wil. De Roemenen zijn erg boos."

Mijn vader vraagt: "Maar waarom? De armoede is veel minder dan 32 jaar geleden, toen ik voor het eerst naar Roemenië kwam."

"Niet per se vanwege de armoede," antwoord ik. "De PSD wordt beschouwd als de partij die het minst bereid is om corruptie aan te pakken. Bovendien zijn er zes miljoen Roemenen naar het buitenland vertrokken omdat ze hier geen werk kunnen vinden. En tot slot de ongelijkheid: de economie is gegroeid, dat klopt, maar op een ongelijke manier. Velen zijn rijk geworden zonder moeite, via slimme trucjes, overheidscontracten, belangenverstrengeling, terwijl anderen achterbleven – ouderen, mensen op het platteland. De socialisten, die normaal gesproken de kwetsbaren zouden moeten beschermen, hebben dat helaas in Roemenië niet gedaan."

"En, zijn ze eruit gegooid?" vraagt Ezra.

"De boosheid," zeg ik, "is verdeeld in twee kampen: een progressief en een nationalistisch kamp. Beide hebben flink gewonnen, maar de PSD bleef met 22% de grootste partij."

"Goed gespeeld," zegt Ezra, een goede schaker. "Uit slecht begrepen boosheid hebben ze alle macht weer teruggegeven aan de partij die ze uit het spel wilden zetten."

Bravo, Ezra. Roemenië, schaakmat in twee zetten, weer overgeleverd aan de PSD.

Aan de andere kant voelde ik ook een lichte opluchting toen ik de PSD op de eerste plaats zag staan en niet AUR – de grootste populistische partij. Op een bepaalde manier keren we terug naar een schijn van normaliteit, na de schok van vorige week, toen Roemenië werd overlopen door de ultra-nationalist Georgescu. Bovendien leek PSD-leider Ciolacu de afgelopen dagen sympathieker, eerlijker en opener dan ooit. Ontreddering kan tot nederigheid leiden. Toch vraag ik me af of één week ontreddering genoeg is voor een blijvende nederigheid van de PSD en een bijbehorende constructieve houding.

Ik voel namelijk dat het instinct voor machtsspelletjes springlevend is bij de PSD. Ze hebben nog steeds de kans hun huid duur te verkopen. Ik merk zelfs dat ze samenwerking met AUR en Georgescu, niet meer zo categorisch lijken uit te sluiten. En ik wil het kort en bondig zeggen: er zijn eerder allianties geweest tussen socialisten en nationalisten. Het bekendste voorbeeld is het Molotov-Ribbentroppact, en we weten maar al te goed hoe dat is afgelopen.

Als de PSD het lef heeft om de deur voor AUR en meneer Georgescu open te zetten, vergeet dan niet: nationalisten en fascisten zijn altijd bereid – maar al te graag zelfs – om jullie een mes in je rug te steken. Ik hoop dat jullie doen wat goed is voor Roemenië! Een waarschuwing krijg je maar één keer: speel niet met vuur – maak schoon schip binnen de partij en verklaar steun aan pro-Europese partijen.

P.S. dit stuk is geschreven in de aanloop naar de tweede ronde van de presidentsverkiezingen waarin Georgescu het opneemt tegen mv. Lasconi, die gematigd liberaal en Europees gezind is maar voortdurend wordt afgeschilderd als een voorvechter voor LGBT-rechten. Alle andere partijen hebben hun achterban opgeroepen om een van beide kandidaten te steunen, alleen de PSD, die de doorslag kan geven, lijkt voor het hoogste bod te gaan, vandaar dit stuk!