Caroline Kraaijvanger over het (gebrek aan) leervermogen van robots
Het Beste Idee van 2013 is een bundel waarin 150 wetenschappers, journalisten, schrijvers, filosofen en kunstenaars vertellen wat zij het beste idee vinden dat ze het afgelopen jaar hebben gehoord, gelezen of bedacht. Joop publiceert de komende dagen een selectie van die bijdragen. Deze keer: Caroline Kraaijvanger.
Sinds ik op mezelf woon, heb ik nog nooit een lekke band gehad. Maar onlangs was het zover: mijn achterband stond leeg en mijn handige vader was in geen velden of wegen te bekennen. Ik wist dat ik dit klusje zelf zou moeten klaren. Maar hoe? Gewapend met een doosje bandplakspullen én de iPad toog ik naar de schuur, alwaar ik met behulp van een YouTube-filmpje, dat al door 2509 andere bandplakmaagden bekeken was, mijn band plakte. Apetrots was ik. Ik was weer een vaardigheid rijker.
Voor ons mensen is dat heel normaal: we leren elke dag wel iets bij. Dat leervermogen maakt ons flexibel en helpt ons om ondanks veranderingen in onze omgeving en situatie toch goed te blijven functioneren. Het is een vaardigheid waar robots – als ze gevoelens zouden hebben – stikjaloers op zouden zijn. Eén van de belangrijkste redenen waarom het onze stalen vrienden maar niet lukt om deze chaotische wereld te veroveren, is immers hun gebrek aan flexibiliteit. Een robot herhaalt simpelweg het kunstje dat hem geleerd is. Zo kun je een robot leren om een fietsband te plakken. Maar als de robot vervolgens een fiets onder handen moet nemen die net ietsje anders in elkaar steekt, weet hij het niet meer. Kon hij nu maar even op YouTube gluren…
Dankzij Zwitserse en Nederlandse wetenschappers behoort dat laatste nu – min of meer – tot de mogelijkheden. Ze introduceerden dit jaar RoboEarth: internet voor robots. Robots delen online informatie en kunnen zo van elkaar leren. Zo leerden onderzoekers in Zürich bijvoorbeeld aan een robot hoe deze een Ikea-kastje moest openen. De robot deelde deze informatie via RoboEarth, waarop een robot in Eindhoven eenzelfde Ikea-kastje, zonder het ooit gezien te hebben en zonder hulp van mensen, direct op de goede manier kon openen. En zo kunnen robots allerlei nuttige informatie (vaardigheden, maar bijvoorbeeld ook plattegronden van gebouwen of steden) met elkaar delen. Door hun kennis te bundelen, hoeven robots wereldwijd niet elke keer opnieuw het wiel uit te vinden, maar kunnen ze profiteren van elkaars ervaringen.
Het resultaat? Flexibele robots die continu leren, steeds beter op allerlei situaties en omgevingen zijn voorbereid en ook steeds autonomer kunnen functioneren. RoboEarth heeft dan ook de potentie om de robotica radicaal te veranderen. RoboEarth geeft de robots grip op een wereld die continu verandert en waaraan ze zich zullen moeten aanpassen, willen ze hun stalen kop boven water houden. Internet kan in de toekomst dan ook wel eens onmisbaar worden voor robots. Wat dat betreft zijn het net mensen…
Caroline Kraaijvanger is medeoprichter en hoofdredacteur van de grootste populair-wetenschappelijke nieuwssite van Nederland: Scientias.nl. Op deze site publiceert ze samen met haar redactie het laatste nieuws en de leukste achtergronden op het gebied van wetenschap, technologie en duurzaamheid.