Rob Jetten: Klimaatdoelen veel sneller realiseren, niet pas in 2050

De verandering van het klimaat gaat zo snel de verkeerde kant op, dat Nederland en de Europese Unie het jaar waarin ze klimaatneutraal willen zijn fors naar voren moeten halen. Dit zegt D66-lijsttrekker Rob Jetten - als minister verantwoordelijk voor het klimaat- en energiebeleid - in de podcast Betrouwbare Bronnen.

D66 presenteert komende vrijdag het verkiezingsprogramma. Jetten laat doorschemeren dat zijn partij denkt aan 2040. “Laten we hier het gaspedaal harder intrappen”, zegt Jetten. “Toen we het Klimaatakkoord van Parijs sloten, was 2050 het jaar waar we op stuurden. Maar we zien dat de klimaatverandering veel harder gaat. We zitten echt boven de 2 graden opwarming, overal op de wereld nemen extreme weersomstandigheden toe. Er moet nog heel veel worden gedaan. Europa is van oudsher het continent waar we veel Co2 uitstoten en daar ook veel welvaart aan hebben ontleend. We hebben nu de middelen om meer klimaatactie te laten zien, zodat Afrika, waar de impact heel groot is terwijl ze amper verantwoordelijk zijn, wat meer tijd kan krijgen.”

Op weg naar een nieuw kabinet ziet Jetten GroenLinks/PvdA, Volt, de ChristenUnie en de Partij voor de Dieren hier als bondgenoot. Toch heeft hij ook kritiek, met name op GroenLinks/PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans. Volgens Jetten heeft de Europese Commissie, waarin Timmermans het klimaatbeleid vormgaf, te weinig vaart gemaakt met het verminderen van ‘fossiele subsidies’: “Ik heb als minister al zo’n zes miljard euro geschrapt. Maar sommige steun kan niet worden afgeschaft omdat het vastzit op Europees beleid. We hebben met de heer Timmermans samen een heel mooie Europese Green Deal gemaakt, maar we wachten nog op de modernisering van de energiebelasting, Die zit in Brussel muurvast.”

Jetten hoopt in deze verkiezingscampagne op een ‘ideeënstrijd’ met ‘partijen in het midden’. Hij wil graag inhoudelijke debatten per onderwerp. “We hebben als middenpartijen te vaak eindeloos zitten praten en dan compromissen gesloten alsof het onze eigen plannen waren. Laten we gewoon duidelijk maken wat we willen en open staan voor elkaars ideeën en die overnemen als ze goed zijn.”

Hij pleit voor een kort coalitieakkoord met ‘basisafspraken op waarden’ in plaats van een gedetailleerd akkoord. De verhouding tussen kabinet en Tweede Kamer moet losser. Volgens Jetten valt in de komende kabinetsperiode niet te ontkomen aan bezuinigingen op overbodige uitgaven en zullen sommige lasten worden verzwaard. “Als we onze planeet goed willen doorgeven aan volgende generaties, moeten we ook de schatkist op orde houden, zodat we mensen na ons niet opzadelen met forse schulden.” Tegelijk moeten burgers geholpen worden hun huis klimaatneutraal te maken. “Dit mag niet alleen iets zijn voor de happy few.”

Jetten verbaast zich over verkiezingsprogramma’s waarin het geld vooral herverdeeld wordt. “Zelfs bij de VVD gaat het niet over de vraag: hoe gaan we dat geld dan verdienen? Je moet wel zorgen dat het mkb en het innovatieve bedrijfsleven in Nederland wil investeren.”

Jetten meldt dat ‘bijna alle’ D66-bewindslieden beschikbaar zijn voor een nieuw kabinet. Hij ziet minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid graag doorgaan, want het zorgstelsel moet grondig vernieuwd worden. “Ik ben zo moe van het mantra van Mark Rutte dat we het beste zorgstelsel ter wereld hebben. Dat is zo’n onzin! De kwaliteit is gewoon niet goed. Het duurt te lang en je wordt gek van de bureaucratie. Het moet radicaal anders”, zegt Jetten.