Er komt voorlopig geen nieuwe NAVO-strategie. Een nieuwe strategie is hard nodig, maar het Atlantisch bondgenootschap durft het niet aan die te bespreken zolang Donald Trump president is van de Verenigde Staten. Dat zegt Rob de Wijk, directeur van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies in de politieke podcast Betrouwbare Bronnen.
De NAVO viert dit jaar haar 70-jarig bestaan. Dat gebeurt in december met een top van regeringsleiders in Londen. Oorspronkelijk had die top ook een nieuwe strategie moeten bekrachtigen. ‘Er is grote angst dat wanneer Trump daar komt, hij alsnog die strategie van tafel zou vegen. Als dat gebeurt, is het het einde van de NAVO. Dan wordt de NAVO geen 71’, zegt De Wijk. ‘Er komt wel een communiqué met ronkende teksten, maar er moet een nieuwe NAVO-strategie komen. Want de NAVO moet zich aanpassen aan de nieuwe wereld. Als je dat niet wilt, wordt de NAVO overbodig.’
Volgens Rob de Wijk heeft Trump heel goed gekeken naar Adolf Hitler: ‘Hitler zei: als je liegt moet je goed liegen en je moet het volhouden. Iedereen weet dat het niet klopt, maar als je de leugen steeds groter maakt, dan geloven de mensen je. Op die manier kun je de bevolking mee trekken. Dat is precies wat Trump nu ook doet. Het lijkt wel of hij Mein Kampf op dit punt heeft gelezen.’
Wat Trump doet komt dicht bij fascisme, zegt De Wijk. ‘Er zijn een aantal elementen in het beleid en in de gedachtenwereld van Trump: de uitverkorenheid, America First, het idee dat Amerika op een ongehoorde manier onder druk staat, zijn leven niet meer zeker is, dat de gewone man in zijn voortbestaan bedreigd wordt en het idee dat er een sterke leider moet zijn om dat te voorkomen. Dat zijn allemaal elementen die je ook ziet in het fascisme. Er is alleen één groot verschil. Trump roept nog niet op tot geweld. Al heeft hij daar heel erg dicht tegenaan gezeten. Bij de rellen in Charlottesville ging hij al een grens over, maar hij roept niet structureel op tot geweld. Hij schurkt er tegenaan. Ga je voluit die grens over, dan zit je in het fascisme.’