Religieus extremisme in democratisch Europa

Extremisme is een prominent sociaal fenomeen geworden in deze eeuw, vooral in zijn religieuze vorm. Het is inmiddels een van de belangrijkste maatschappelijke uitdagingen waarmee besluitvormers, mediaprofessionals, intellectuelen en alle actoren in de gemeenschap worden geconfronteerd. Historisch gezien wordt religie in verband gebracht met samenlevingen die lijden onder politieke, economische en sociale dwang. Samenlevingen waar politiek despotisme, economische armoede en sociale armoede, om nog maar te zwijgen van de zwakke menselijke ontwikkeling, belangrijke factoren waren bij het creëren van een broedplaats voor religieus extremisme.

Wat echter controversieel is, is de verspreiding van religieus extremisme in samenlevingen met een politiek systeem dat is gebaseerd op democratie, zorg voor het behoud van de waardigheid van de burger en het waarborgen van zijn fundamentele vrijheid en sociale rechten. Het Europese continent is bijvoorbeeld een van de belangrijkste bronnen van terrorisme en religieus extremisme voor de wereld geworden. Het is niet verwonderlijk dat extremistische organisaties zoals ‘IS’ en sympathiserende organisatie vol zitten met mensen die geboren en getogen zijn in Europese landen, maar meer dan dat; ze werden voorzien van geavanceerde onderwijskansen, hoogwaardige gezondheidsdiensten, begeleiding en hulp.

In dezelfde context worden jongeren beschouwd als de meest kwetsbare sociale groepen voor religieus extremisme, oftewel een prooi. De leeftijd en de psychologische kenmerken van deze groep vergemakkelijkt het rekruteren van deze jongeren en hen ertoe aan te zetten om ander gedrag te vertonen dan de heersende sociale waarden en normen.

Zo wordt de cultuur van afwijzing, ongehoorzaamheid, isolement en extremisme omgevormd tot een veranderingsenergie. Deze heeft tot doel een gedragsrevolutie teweeg te brengen in bekende intellectuele trends en heersende praktijken. Geweld en terrorisme worden hiervoor gebruikt, vooral omdat de samenleving niet luisterde naar en geen begrip toonde voor de situatie van de minderheden.

De toename van religieus extremisme onder Europese jongeren roept veel vragen op: hoe kunnen jongeren die economisch welzijn en sociale welvaart genieten, overgaan tot extremisme? Waarom heeft de Europese context, die de vrijheden waardeert en het recht op leven maximaliseert, geen invloed gehad op de mentaliteit van extremisten? Hoe produceren democratische en beschaafde samenlevingen dan bloedvergieten en promotors van moord en confisqueren ze de hoogste rechten die worden vertegenwoordigd door het recht op leven en het recht op veiligheid?

Het antwoord op deze vragen vereist het kennis van de oorzaken van extremisme onder Europese jongeren en het verdiepen in de oorzaken van extremisme. Vooral omdat deze jongeren vaak van Arabische afkomst zijn. En ondanks hun Europese opvoeding, zijn zij overgestapt op intrinsieke vervreemding in de vorm van religieus extremisme dat hen er toe kan bewegen zich aan te sluiten bij terroristische groeperingen.

Moslims in het algemeen voeren een strijd rond bepaalde vraagstukken in het religieuze erfgoed, zoals de opvolger van de profeet Mohammad, de keuze maken tussen staat of natie, de toepassing van de sharia-regels op hedendaagse leven en de moderne tijd, de status van de vrouwen in de samenleving, revolutie of hervorming en eenzijdige beredenering of democratie. Al deze zaken vertroebelen de blik naar de toekomst en maken het leven van het individu sceptisch. Dit is de snaar die de extremistische groeperingen proberen te bespelen. Ze bieden deze individuen identiteit en tonen schijnbegrip voor al hun problemen.

Ook de Europese regeringen kennen gebreken die het bovenstaande versterken, zoals het uitblijven van de erkenning dat Europa uit multiculturele en multireligieuze samenlevingen bestaat en daar naar dient te handelen. Landen als Frankrijk, Groot-Brittannië en Italië erkenden nooit officieel de oorlogen die ze gevoerd hebben in Arabische landen zoals Marokko, Algerije, Libië, Egypte, Tunesië en de mensenrechtenschendingen die ze daar hebben begaan. Daarbij werkten ze ook niet aan een passend integratiebeleid voor deze jongeren in Europese samenlevingen. Terwijl de percentages van racisme en etnische en religieuze discriminatie nog steeds hoog zijn.

Op dit moment vindt er een poging plaats bevolkingsgroepen met een andere religieuze achtergrond weg te zetten, waarbij voornamelijk moslims als het zwarte schaap van de maatschappij gelden. Er wordt door veel politici, onder het mom van vrijheid van meningsuiting, getracht om de moslims te demoniseren, uit te schelden en te beledigen.

Dat we in Europa een vredig leven hebben is niet te danken aan de vrijheid van meningsuiting, maar omdat we rekening houden met elkaar. Zolang de islam gedemoniseerd wordt, zullen de islamitische jongeren te allen tijde een makkelijke prooi zijn voor de extremistische organisatie.