Rechts-conservatieve media praten zichzelf in een dodelijke antivax-hoek

Vraag: wat hebben de rechts-conservatieve Amerikaanse radiopresentatoren Phil Valentine, Marc Bernier, Dick Farrel en Jimmy DeYoung met elkaar gemeen? Antwoord: alle vier toonden ze zich maandenlang uitgesproken tegenstanders van de coronavaccins, alle vier overleden ze in augustus aan het coronavirus.

Valentine uit Tennessee maakte een liedje, Vaxman, een parodie gebaseerd op het Beatles-nummer Taxman. Bernier uit Florida kroonde zichzelf tot Mr. Anti-Vax, Farrel uit Florida drong er bij zijn luisteraars op aan absoluut geen vaccins te accepteren en DeYoung uit North-Carolina vroeg zijn toehoorders of de vaccins niet simpelweg een nieuwe manier van de overheid was om burgers te kunnen controleren. Een vijfde presentator, Bob Enyart, noemde de ontwikkeling van de vaccins immoreel. Hij overleed in september, ook aan Covid-19.

Volgens de progressieve mediawaakhond Media Matters, is de tragische dood van de presentatoren tekenend voor de manier waarop ultrarechtse, conservatieve media, blijven vasthouden aan wilde complottheorieën en het op grote schaal verspreiden daarvan. Met alle gevolgen van dien. Angelo Carusone, directeur van Media Matters zegt:

De praatprogramma’s op de Amerikaanse radio, talk radio , bereiken dagelijks gezamenlijk zo’n 40 tot 60 miljoen mensen, als het er niet meer zijn. De presentatoren op de verschillende lokale en regionale zenders zijn in veel gevallen extremer in hun uitlatingen dan hun collega’s op landelijke zender Fox News, waar presentatoren wat omslachtiger te werk gaan en hun antivax-boodschap nog voorzien van een ‘zoek het vooral zelf uit of raadpleeg een arts’-sausje. Dat neemt overigens niet weg dat uit onderzoek blijkt dat ongeveer 60 procent van de vaccinatie-berichtgeving van Fox News antivax-boodschappen bevat.

Wat de kijkers en luisteraars van Fox News in veel gevallen niet lijken te weten, is dat de zender intern een compleet ander beleid voert. Vrijwel alle medewerkers zijn gevaccineerd en wie dat niet is, moet zich dagelijks laten testen om aan het werk te mogen. Een woordvoerder van Fox News haalt graag een onderzoek van de Washington Post aan waaruit blijkt dat mensen die hun nieuws van Facebook halen, minder geneigd zijn zich te laten vaccineren, dan mensen die hun nieuws van Fox News halen. Uit datzelfde onderzoek bleek overigens dat Fox News-publiek aanmerkelijk minder vaak gevaccineerd is dan de rest van de Amerikanen.

Brian Rosenwald, onderzoeker aan de Universiteit van Pennsylvania, kwam tot nog een andere conclusie, namelijk dat de conservatieve radiopresentatoren vooral zichzelf in een dodelijke hoek praten. Volgens hem is het een misvatting dat hun publiek uit bespeelbare marionetten bestaat, bijna 70 procent van de Amerikanen is inmiddels volledig gevaccineerd. In plaats daarvan hebben de presentatoren zich in een onmogelijke positie gemanoeuvreerd door vanaf het begin van de pandemie alleen dat te zeggen waarvan ze dachten dat hun publiek en – belangrijker – hun adverteerders wilden horen. Wat begon met het afwijzen van de boodschap van een virus dat toch wel echt dodelijker was dan het virus en het ageren tegen lockdowns, is uitgemond in een extreem wantrouwen tegen de overheid, wetenschap en andere media. Met die houding kwam populariteit en met die populariteit kwam volharding in een levensgevaarlijke boodschap. Volgens Rosenwald waanden de presentatoren zich onaantastbaar: ‘Ze dachten weg te kunnen komen met moord. En dat bedoel ik dit geval niet eens metaforisch.’

Tenminste twee van de vijf genoemde presentatoren veranderden overigens wel degelijk van standpunt. Dat gebeurde echter wel pas op hun sterfbed. De broer van Phil Valentine nam plaats achter de microfoon toen hij daar zelf niet meer toe in staat was. Zijn boodschap: ‘Aan wie luistert. Maak je niet druk om de politiek. Maak je niet druk om alle complottheorieën. Laat je vaccineren.’ Dick Farrel stuurde vlak voor zijn dood nog een bericht aan zijn vriendin: ‘De pandemie is geen grap. Haal die prik’.