Wat is de Wet dieren nog waard als je geen kip mag redden?

Op 1 november 2019 kreeg ik de uitspraak van mijn hoger beroep in de zaak kip Jip te horen. Het gerechtshof veroordeelt mij voor diefstal. Het hof oordeelt dat niet aannemelijk is geworden dat kip Jip in zodanige toestand verkeerde dat er sprake was van hulpbehoevendheid of een noodsituatie. Het hof vindt mijn gedrag ernstig omdat ik voor eigen rechter speelde en dat kan niet getolereerd worden.

‘Het hof vindt mijn gedrag ernstig’: ik weet niet of ik om die woorden moet lachen of er toch enigszins verdrietig om moet zijn. Het redden van een dier in nood is dus ernstig en mag niet getolereerd worden… Het lijkt wel een soap. Of zien ze me soms als een of andere gekke vrouw die niks beters te doen had dan een kip uit een theaterschool weg nemen in verband met een door mij zelf verzonnen noodsituatie?

Kip Jip was echter wel degelijk hulpbehoevend. Jip was onderdeel gemaakt van een schoolproject van student Rick Busscher waarin scholieren van de Theaterschool konden stemmen of zij mocht blijven leven of doodgemaakt moest worden. Op 25 januari 2016 heb ik kip Jip uit haar hok, dat in de hal van de school stond, weggenomen. Met achterlating van een pak vegetarische kipstukjes ter vervanging, mijn visitekaartje en een pamflet waarop stond “Geen theater ten koste van een kip. Go vegan. Comité Dierennoodhulp” .

Na een achtervolging door een medewerker van de Amsterdamse Theaterschool werd ik door de politie aangehouden en moest ik Jip afstaan. Ik had graag na de redding van kip Jip het gesprek met de directie en de student aangegaan, maar de school en de student besloten aangifte te doen, waarna de officier van justitie overging tot vervolging. Gelukkig stopte door mijn optreden de stemming en keerde Jip terug naar waar zij vandaan kwam. Ik weigerde de boete voor diefstal te betalen omdat ik Jip juist had willen redden en de Wet dieren had nageleefd en ging in verzet.

De zaak kwam pas eind 2018 voor de meervoudige kamer. Voor drie rechters omdat het een principiële zaak was. Merkwaardig was tijdens deze zitting de uitspraak van de officier van justitie die zei “dat als het aan kip Jip gelegen had zij zich vast graag opgeofferd had voor al haar soortgenootjes in de bio-industrie. Dat had volgens hem veel kippenlevens kunnen schelen.” Volgens de officier had ik een belangrijk project kapot gemaakt…

In de uitspraak werd ik beschuldigd van diefstal omdat kip Jip niet hulpbehoevend zou zijn geweest. Omdat de zaak al zo lang op de plank gelegen had en ik geen strafblad had, kreeg ik verder geen straf.

Dat kip Jip niet hulpbehoevend zou zijn geweest is voor mij de reden geweest om in hoger beroep te gaan. Want hoe kan men dit zeggen terwijl een student een pervers spel heeft bedacht waar mensen mogen stemmen over het leven van het dier? Volksvermaak over de rug van het dier, onder het mom van bewustwording.

Mensen bewust laten worden over waar ons voedsel vandaan komt kun je heel goed doen zonder een dier daarvoor extra te laten lijden. Student Rick Busscher was vooraf zelf naar het slachthuis gegaan om zich voor te bereiden op het doden van kip Jip. Op AT5 vertelde hij dat hij hoopte dat hij haar kon doden. Busscher had alle studenten ook kunnen meenemen naar de kippenslachterij. Dan had hij voor heel wat meer bewustwording gezorgd.

Wat mij enorm irriteert is dat in diverse media telkens gedaan wordt of deze sensatie zoekende student hetzelfde doel heeft als ik. Niets is minder waar. Ik kom voor de rechten van dieren op terwijl deze student geen enkele rekening hield met de rechten van kip Jip. Bewustwording is prima, maar nooit ten koste van nog een extra dier. Er is al meer dan genoeg dierenleed.

Ook volgens de uitspraak van het hof op het hoger beroep was Jip niet hulpbehoevend. Het is de vraag wanneer zij volgens het hof dan wel hulpbehoevend zou zijn geweest? Als het mes al op haar keel lag? In ieder geval had ik op dat moment geen kans meer gehad om kip Jip te redden. Eerder werd tegengeworpen dat de stemming nog niet in het nadeel van kip Jip was uitgevallen. Maar bekend is van een stemming dat die op het laatste moment nog kan omslaan. En ook dan zou ik te laat geweest zijn. Bovendien ben ik van mening dat je hoe dan ook niet over het leven van een dier mag stemmen.

De officier van justitie maakte het in het hoger beroep op 18 oktober helemaal bont. Als reactie op het pleidooi van mijn advocaat Rick van Leusden veegde hij alle argumenten in één klap van tafel door te stellen dat dieren hoe dan ook onder de categorie goederen vallen. En als klap op de vuurpijl zei hij dat hij net nog wat foto’s had gezien van kippen uit de industrie en dat kip Jip het dan toch wel veel rianter had gehad… Zou deze officier van justitie dat nu ook zo doen bij andere mensen vroeg ik me later af? “Mevrouwtje, u bent verkracht, maar ik heb net een documentaire gezien over vrouwenhandel en in vergelijking daarmee is het niet zo erg en boft u nog…” Of doet deze officier van justitie alleen zo laatdunkend als het om dieren gaat?

Het ging mij in deze zaak er juist om op te komen voor de rechten van dieren die de Wet dieren hun toekent. De Wet dieren schrijft voor dat een ieder verplicht is om een dier dat hulp behoeft of in nood is te helpen. En ook staat er in de Wet dieren dat je een dier niet zonder redelijk doel in zijn welzijn mag benadelen, wat met kip Jip wel degelijk gebeurde.

Juridisch wordt inderdaad voor diefstal geen onderscheid gemaakt tussen een dier of een schemerlamp. Formeel zijn het allebei ‘goederen’ in de zin van artikel 310 Sr. Maar materieel zijn een schemerlamp en een dier niet hetzelfde. Een lamp zal niet gestrest zijn, pijn voelen of angstkreten uitslaken wanneer deze slecht wordt behandeld. Een lamp heeft geen intrinsieke waarde. Deze zaak ging juist over dat verschil. Een dier is een levend wezen, met gevoel.

Als de student over het leven van een labrador puppy of een schattig konijntje mensen had laten stemmen, dan had ik niet hoeven ingrijpen. De schoolleiding en de politie hadden dan zeker ingegrepen. Het redden was dan niet nodig geweest. Het leven van een kip is niet minder waard dan het leven van een labrador pup of konijn. Maar kippen zijn in aantal wel de meest mishandelde dieren in ons land.

Mijn zaak was een principiële zaak, maar uit niets blijkt dat de rechters rekening hebben gehouden met die principes. Wat is de Wet dieren dan nog waard? Ik heb sterk het gevoel dat deze uitspraak te maken heeft met dat men koste wat kost geen jurisprudentie wil voor het redden van een dier.

Voor mijzelf maakt het niet uit dat het hof mij veroordeeld heeft voor diefstal: Ik voel me geen dief en vind nog altijd dat ik destijds juist heb gehandeld om Jip uit deze afschuwelijke situatie te halen.