Rayan confronteert ons met pijnlijke vragen

Het vijfjarige Marokkaanse jongetje Rayan heeft het helaas niet gered. Zijn ouders en familieleden zullen ontroostbaar zijn. De dood van Rayan raakt ons allemaal. De hele wereld, die tot voor kort niet wist waar zijn dorp lag, toonde zich betrokken bij deze tragedie. De strijd en de dood van Rayan zijn meer dan een noodlottig ongeluk.

Sinds dinsdag waren we getuige van de reddingsactie die opgezet was om Rayan te bevrijden uit de put waarin hij gevallen is. Na een zenuwslopende reddingsoperatie is hij jammer genoeg niet gered. Het medeleven en de solidariteit geven de menselijke betrokkenheid een mooi gezicht.

Bij het kijken naar de beelden, die massaal werden verspreid, was er echter ook ongemak. Het delen van de beelden van een vijfjarig kind in gehavende toestand is niet alleen immoreel, maar het druist ook in tegen het journalistieke fatsoen. De waardigheid van Rayan en de gevoelens van zijn ouders zijn met voeten getreden.

Het voyeuristische decor van de ramp gelegen in het geïsoleerde dorp Ighrane in de regio Chefchaouen toonde een lelijk verhaal: ramptoerisme gefaciliteerd door de Marokkaanse autoriteiten. Smeekbeden voor Rayan, meteen gevolgd door het prijzen van de koning. De hijgerige verslaglegging door Chouf TV, die al te vaak kritische journalisten zoals Omar Radi en Ali Lmrabet met lastercampagnes aanvalt en de gespeelde vriendelijkheid van de ordediensten, doorgaans en zonder pardon, vooral goed in het afranselen van burgers. De Nederlandse media, NOS voorop, hebben verzuimd deze indringende context mee te nemen

Kortom, een mengeling van sensatiezucht, desinformatie en goedkoop sentiment over de kleine rug van Rayan. De Marokkaanse autoriteiten hadden ervoor kunnen kiezen om dit drama zuiver te houden, maar dat hebben ze niet gedaan. Het overleven van de Makhzen, de Marokkaanse parasitaire elite, gaat altijd boven het leven en de waardigheid van burgers.

De dood van Rayan noopt tot het stellen van pijnlijke vragen. Niks ten nadele van de onvermoeibare inzet van de reddingswerkers, maar waarom duurde het zolang om bij Rayan te komen? En hoe het is te verklaren dat de graafwerkzaamheden elk moment weer een andere meterstand lieten zien?

Nog pijnlijker, waarom zijn na 70 jaar Marokkaanse onafhankelijkheid complete dorpen en hun kinderen, vooral in achtergestelde regio’s niet gered? De vele diepe putten in deze Riffijnse regio dien(d)en als waterader voor de cannabisteelt. De enige bron voor de arme boeren om aan armoede en uitzichtloosheid te kunnen ontsnappen. In historische zin is de dood van Rayan het gevolg van politieke uitsluiting en sociaal onrecht in de Rif.

Wie we ook niet mogen vergeten zijn de vele kinderen die de belabberde gezondheidszorg niet overleven, kinderen die door ondervoeding en winterse kou omkomen, kinderen die in de kinderprostitutie in grote steden belanden en kinderen die in de volstrekte afwezigheid van toekomstperspectieven opgroeien. Dit is de dagelijkse realiteit van het verborgen Marokko.

De diepe put waarin Rayan is omgekomen en de onmacht om hem te redden, staan symbool voor het falen van de Marokkaanse staat. De menselijke reflex bij dit drama dient daarom ook een reflectie te zijn op de staat van het land en de verantwoordelijkheid daarvoor van de staat. Het Marokkaanse volk verdient een antwoord op deze pijnlijke vragen.