Viktor Orbán hersenspoelt de Hongaarse bevolking met strategische propagandacampagnes om zijn eigen politieke agenda door te drukken. Hij staat aan het roer van de transformatie die het land heeft doorgemaakt en daar hebben meerdere fundamentele rechten en vrijheden voor moeten wijken. Dit zorgde er in 2022 voor dat Hongarije zich volgens de Europese Unie officieel geen volwaardige democratie meer mag noemen. Vanaf heden is het een electorale autocratie; er zijn wel verkiezingen, maar iedereen weet allang de uitslag. Daar zorgt de krachtige propagandamachine van Orbán wel voor, bezield met nationalistische en (extreem)rechts-populistische input. Heel Boedapest hangt vol met de gekste leuzen tegen de EU, linkse politici, LGBTQ en vluchtelingen.
Kritiek verboden
Een jaar lang heb ik als uitwisselingsstudent in Boedapest gewoond en van dichtbij meegemaakt hoe de één-partij regering haar stempel drukt op het volk. Fidesz zit formeel gezien in een kabinet met KDNP, maar die partij is nota bene een satellietpartij van Fidesz zelf. Voor een master in Political Science studeerde ik aan de Corvinus University, de meest prestigieuze openbare universiteit van het land. Het was een weloverwogen keuze, om juist een lidstaat van de Europese Unie uit te kiezen die bij de keel wordt gegrepen door één doorgeslagen autocraat. Zo erg zal het vast allemaal niet zijn, dacht ik. Maar nee, ik kwam bedrogen uit. De antidemocratische bewindvoering merk je bijna overal. Zo vertelden buitenlandse professoren dat het verboden is om kritiek te leveren op de regering. Doe je dit wel, dan dreigt er een ontslag. Hoe ironisch was het vak over illiberale democratieën in Midden- en Oost Europa. De Hongaarse professor begon telkens over de toestand in Amerika, China en Rusland. Het aan de kaak stellen van de alarmerende transformatie van Hongarije door toedoen van Orbán ging hij liever uit de weg.
De problemen in het onderwijs zijn in Hongarije haast niet meer te overzien. Docenten worden zwaar onderbetaald en daarom is er op basis- en middelbare scholen een enorm tekort. Met regelmaat gaan docenten de straat op om te protesteren tegen het wanstaltige beleid maar als de directeur van je school opmerkt dat je protesteert, ben je je baan kwijt.
Als beginnend docent moet je rondkomen van vijfhonderd euro netto per maand, terwijl ervaren krachten duizend euro verdienen. Kijkend naar andere beroepsgroepen zijn buschauffeurs beter af en krijgen ook supermarktmedewerkers meer geld. Inmiddels zijn docenten massaal gevlucht uit de branche om maar rond te kunnen komen. Het lijkt alsof de overheid het volk dom wil houden, door opzettelijk het onderwijs naar de knoppen te laten gaan. Hongarije hanteerde in Europa het allerlaagste salaris voor docenten. Recentelijk is er een lichte stijging ingevoerd, maar nog steeds valt te betwisten hoe serieus het onderwijs door Fidesz en Orbán wordt genomen.
Propagandacampagnes
Als je in Boedapest rondloopt word je gebombardeerd met controversiële posters door heel de stad. Dit is onderdeel van een tactisch meesterplan, bekostigd door enkel en alleen Fidesz. Vorig jaar organiseerde de regering een referendum om de sancties van Brussel op Rusland te peilen en ter voorbereiding spendeerde Orbán grof geld aan propagandacampagnes om de meningen één kant op te duwen. Ietwat teleurstellend, wist slechts 17% van de bevolking de weg naar het stemlokaal te vinden. 97% daarvan stemde tegen de Brusselse sancties op Rusland. Uiteraard was het referendum ongeldig door de lage opkomst, maar toch deed de regering het voorkomen alsof het volk had gesproken. Boedapest hing vol met posters dat 97% van de Hongaren tegen de sancties zijn, terwijl het referendum helemaal geen representatief beeld schetst van de daadwerkelijke mening. De kosten van de campagne kwamen neer op twaalf miljoen euro.
Bij verkiezingen maken andere partijen geen enkele kans door de totalitaire greep van Fidesz op de media, rechtsstaat en het parlement zelf. Het afgelopen jaar denderde de propaganda-tactiek door en werden linkse politici, vluchtelingen, Oekraïne, LGBTQ, Brussel en Ursula von der Leyen stuk voor stuk getarget op niet te missen billboards. De laatste campagne ging vol tegen de Europese Unie met de leus: wij dansen niet zoals Brussel fluit. Boedapest hing vol met posters met teksten als: 99% tegen migrantenghetto's, tegen het zenden van wapens naar Oekraïne, tegen genetisch gemodificeerd graan van Oekraïne en tegen alle gender-propaganda.
De Europese Unie vaardigde sancties uit om de antidemocratische ontwikkelingen tegen te gaan, maar Orbán gebruikt chantagetrucs om zijn EU-geld alsnog te krijgen. Het tegenhouden van NAVO-lidmaatschappen en sancties tegen Rusland zijn daar enkele voorbeelden van.
Hij gijzelt de EU voor eigen gewin, maar doet vervolgens met het geld weinig voor het volk. Dat steekt hij liever in zijn eigen opgeblazen voetbalclub Puskás Akadémia, in het bezoeken van Donald Trump of propagandacampagnes voor eigen gewin.
Niemand lijkt de wurggreep van Viktor Orbán op de bevolking van Hongarije te kunnen stoppen.
© Foto: Daniël Kramer