Pro-Poetin populist Fico wint verkiezingen in Slowakije, tegenslag voor Europa
Robert Fico, een nazaat van de oude communistische partij, heeft de verkiezingen in Slowakije gewonnen. Zijn partij SMER haalde ruim 23 procent van de stemmen. De sociaal-liberale partij Progressief Slowakije (PS), die de vorige verkiezingen won en door een oud-journaliste werd opgericht om de corrupte Fico als premier te verdrijven na de moord op twee journalisten, eindigde als tweede. De sociaaldemocratische HLAS staat op 15 procent. Voor de vorming van de regering is een coalitie nodig. De HLAS lijkt daarin een sleultelrol te spelen en kan zowel met Smer als PS in zee gaan. HLAS is een afsplitsing van de SMER en ook niet onomstreden als het gaat om bijvoorbeeld corruptiepraktijken.
De populist Fico, die een meester is in het bespelen van volkssentimenten, wist de angst en woede onder de bevolking op te hitsen, onder meer door listig gebruik te maken van de onvrede die in opiniepeilingen naar boven kwam. Het land is de klappen van de coronacrisis nog niet te boven en de bevolking zucht onder de hoge energieprijzen. Slowakije grenst aan Oekraïne en was tot nu toe een trouw bondgenoot van de democratische regering in Kyiv maar Fico vaart een duidelijke pro-Poetin koers, ook al ontkend hij dat steevast. Zo wil hij de militaire hulp aan Oekraïne stopzetten. Ook houdt hij het gewraakte invoerverbod voor Oekraïens graan overeind en heeft hij gezegd het internationaal arrestatiebevel tegen de Russische president Vladimir Poetin te negeren als deze Slowakije mocht bezoeken.
Politiek zit hij op de lijn van de ultraconservatieve Hongaarse premier Orban, de trouwste bondgenoot van Poetin in de EU. Voor de Europese Unie is de overwinning van Fico een nieuw probleem omdat hij door de soevereiniteit en grote zeggenschap van EU-lidstaten veel besluiten kan tegenhouden. Sico was al twee keer eerder premier van Slovakije (2006-2010 en 2012-2018) en speelt in op de pro-Russische gevoelens bij een deel van de Slovaken.
Enig lichtpuntje van de verkiezingen is dat een neo-facisctische partij die bij de vorige verkiezingen nog 5 zetels wist te bemachtigen in de 150 leden tellende Nationale Raad, het parlement van Slowakije dat in tegenstelling tot bijvoorbeeld Nederland uit een enkele kamer bestaat.
De comeback van jewelste heeft de ooit afgeserveerde Fico volgens analisten te danken aan de oorlog in Oekraïne. Hij speelde in op het pro-Russische sentiment bij een groot deel van de Slovaakse bevolking en kanaliseerde de brede onvrede die het gevolg is van de hoge inflatie, de zorgen die gepensioneerden en inwoners van achtergestelde gebieden hebben om hun levensonderhoud, de armlastige gezondheidszorg, de migratiekwestie en de slechte aanpak van de coronacrisis. Dat Slovakije met de technocraat L’udovit Odor momenteel aan zijn vierde premier toe is sinds het ontslag van Fico, is ook niet bevorderlijk voor het vertrouwen in de politiek. Smer leek eerder een haatcampagne tegen homorechten te voeren, wat de lgbtq-gemeenschap in het land het ergste doet vrezen voor de toekomst. Zowat 68 procent van de kiesgerechtigden nam deel aan de stembusgang.
Fico wordt ervan beschuldigd banden te hebben met de Italiaanse maffia.