Prik of geen prik? Unmute Us durfde de discussie niet aan (het kabinet wel)

“We mogen zijn wie we zijn”. Hét motto van de dancescene. Na bijna anderhalf jaar gesloten nachtclubs en afgelaste festivals, plekken waar (jonge) mensen zichzelf vrij kunnen uiten en zichzelf mogen zijn, was er voor hun persoonlijke vrijheden geen betere reden om twee weken geleden de straat op te gaan en te demonstreren tegen het overheidsbeleid.

Zij verzetten zich onder anderen tegen het idee dat dancemuziek alleen een “platte” doelstelling van ontlading heeft. Het gemeenschapsgevoel dat ontstaat, de herkenning en erkenning door de muziek en met elkaar dansen, wordt immers gezien als een fundament voor compassie. Dat je elkaar begrijpt en je kunt inleven in de ander. Naast het idee van ‘lang leve de lol’ geldt hierbinnen ook een collectieve plicht van omkijken naar elkaar.

Dit idee van de collectieve plicht brengt mij bij een gehekeld punt: de verplichte prik. Gek genoeg geen discussiepunt, laat staan een eis van de beweging, die 4.000 organisaties vertegenwoordigt. Want terwijl de wereld in het meest rooskleurige scenario pas eind 2023 af is van de pandemie, laten de demonstraties zien dat de organisaties vooral willen dat politiek Den Haag beweegt. Terwijl men ook kan denken: het initiatief ligt bij de evenementensector om de gezondheid van hun bezoekers te borgen. De zogenaamde ‘disco-piek’ eind-juni liet namelijk zien: ja, het kabinet wilde té snel alles open gooien; maar ook: als er onvoldoende geprikt wordt is veilig dansen niet mogelijk.

Inmiddels wordt er binnen bepaalde kringen gesteld dat het idealisme van inclusie — met waardes, zoals ruimte voor zelfontplooiing en lichamelijke integriteit, die voortkwamen uit de emancipatiebewegingen van de vorige eeuw — ook zouden moeten gelden voor weigeraars van de prik. Maar de keuze om geen prik te nemen, en dus niet ergens naar binnen te mogen is, hoewel beperkend voor individuele vrijheden, niet gebaseerd op de ontplooiing van het individu. Juist door te prikken wordt ook vanuit het collectief het ideaal van lichamelijke integriteit behaald (om op die manier anderen niet, of nauwelijks te besmetten). Per saldo levert het nemen van de prik meer individuele vrijheden op dan zonder en biedt het kansen voor (jonge) mensen voor de zelfontplooiing die zij al anderhalf jaar missen.

De confrontatie over de (tijdelijk) verplichte prik durft de evenementensector niet aan te gaan, maar zal gezien de reeds gevoerde discussies in andere landen van Europa mogelijk onvermijdelijk blijken. (Het kabinet kondigde deze week aan hierover met de Tweede Kamer in debat te willen.) Dat betekent dat dance-organisaties vroeg of laat voor de keuze staan om hen die de noodzaak van de prik inzien (en nemen) de vrijheid te geven en kansen tot individuele ontplooiing te gunnen. Een tijdelijke verplichte prik zal, maatschappijbreed, de beste bescherming tegen gezondheidsrisico’s blijken deze winter.

“We mogen zijn wie we zijn”. De dancescene, die wereldwijd mensen van alle achtergronden verbindt, zou ten tijde van de emancipatiebewegingen een grenzeloos ideaalbeeld zijn geweest voor de ontplooiing van het individu. Dit gerealiseerde ideaal moet daarom worden gekoesterd. Daarin bepaalt het realistische scenario dat de komende jaren nog volop geprikt moet worden dat samenkomsten veilig kunnen worden gegeven. Dit ideaal mag best in een gezonde, doch confronterende discussie worden verdedigd.