Prijsexplosies bedreigen onze vastberadenheid

De woensdag begon met slecht nieuws voor de non-belligerente bondgenoten van Oekraïne. De gasprijs schiet de hoogte in en bereikte een tijdje het ongekende niveau van 192 dollar per megawattuur. Hij zakte weer tot 150 euro maar het is de vraag hoe lang dat kan duren. In september afgelopen jaar bedroeg de prijs 45 euro en dat werd toen al duur gevonden. Op deze manier gaan we naar een vervijfvoudiging toe.

Rusland en Oekraïne zijn grote exporteurs van maïs en tarwe. Die uitvoer ligt nu stil en dat leidt ook voor deze wezenlijke voedselproducten tot prijsstijgingen. Een schepel tarwe kost nu negen euro. Maïs is voorlopig gestegen tot 291,40 dollar per duizend kilo. Dat is nog geen record maar niets wijst op spoedige prijsdalingen. Dit gaat nu al problemen opleveren in landen met een lage levensstandaard waar granen een wezenlijk onderdeel zijn van het dieet. In het rijke Italië gaat een en ander wellicht leiden tot een gebrek aan pasta in de winkels. Overigens speelt bij dit alles een staking van vrachtwagenchauffeurs ook een rol.

Maïs wordt niet alleen voor menselijke maar ook voor dierlijke consumptie verbouwd. Prijsstijgingen hebben ook gevolgen voor de slagersrekening.

In ons land doen zich de eerste tekenen van een hamsterwoede voor. Mensen kopen op grote schaal gloeilampen en waterfilters. Automobilisten proberen verdere prijsstijgingen voor te zijn door zoveel mogelijk te tanken. Voor zover zij dat kunnen betalen natuurlijk.

In de onderste regionen van het Nederlandse loon- en uitkeringsgebouw heerst al energiearmoede. Die zal zich met de stijgende prijzen uitbreiden tot grotere delen van de bevolking. Op deze manier worden afsluitingen en huisuitzettingen een massaal verschijnsel als in de herfst eenmaal de jaarafrekeningen binnen komen en voor veel mensen nog eerder. Nu al worden burgers op grote schaal met niet of nauwelijks op te brengen voorschotten geconfronteerd.

Rutte en zijn ministers gloriëren momenteel in betogen over solidariteit met de Oekraïners en de offerbereidheid die wij allemaal moeten tonen tot behoud van onze vrijheid. Wij moeten bereid zijn deze tot elke prijs te verdedigen, aldus deze politici die er allemaal warmpjes bij  zitten. Zoals het er nu naar uitziet, hebben alleen linkse Kamerleden en dan in het bijzonder die van de SP oog voor de tijdbom die hier wordt gelegd. Producenten zullen gedwongen zijn hun verhoogde energiekosten aan de consument door te rekenen. Anders gaan ze zelf failliet. Stel je maar eens voor hoeveel een bakker dagelijks verstookt om zijn ovens op de juiste temperatuur te houden. En wat de prijzen aan de pomp voor transportkosten betekenen. Op deze manier komen burgers massaal in toestanden die als twee druppels water lijken op wat de slachtoffers van het toeslagenschandaal overkomen is.

Grote prijsstijgingen, ontregeling van huishoudens en sociale onrust overal in Europa zijn precies wat Poetin nodig heeft. Het zal niet lang duren voor zijn openlijke en verstolen aanhangers op de uiterste rechterflank vaststellen dat de Oekraïners alles krijgen en het eigen volk niets. Denk maar eens wat er in 2015 gebeurde toen de eerste euforie over de miljoen Syrische vluchtelingen verflauwd was.

“Wir schaffen das”, zei Angela Merkel destijds. Dat wordt haar tot op de dag van vandaag door extreem rechts nagedragen onder weglating van wat aan die slogan vooraf ging. De bondskanselier zei dat Duitsland voor heter vuren had gestaan en dat het ook deze uitdaging aan zou kunnen. Dat klopte als een bus want haar land heeft in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog miljoenen ontheemden opgevangen en geïntegreerd, terwijl bijna alles nog in puin lag. Dat vereiste wel een strakke overheidsregulering en een fiscaal beleid dat de kosten van een en ander eerlijk verdeelde, waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten droegen.

Wat onze landen nodig hebben, zijn eenheid en vastberadenheid, oog in oog als we staan met de grootste bedreiging van onze veiligheid sinds de Tweede Wereldoorlog.

Dan kun je burgers niet in de kou laten staan. Onder geen enkele omstandigheid. Dan zal de overheid regulerend op moeten treden om ervoor te zorgen dat niet de een huis en haard moet opofferen voor ons aller vrijheid en een ander niet.

Net als tijdens de lockdowns van de afgelopen twee jaar. De rekening daarvan zal dit jaar overigens net zo goed storend optreden.

Wij bevinden ons in de eerste fase van een economische oorlog. Marktwerking leidt in tijden van schaarste aan essentiële middelen van bestaan tot de ondergang. De overheid zal de economie strak moeten reguleren. Daarvoor zijn nu al plannen en strategieën nodig. Niet over een paar maanden. Volgende week. Het kan niet blijven bij sleutelen aan belastingen en andere lapmiddelen.

Anders kraait de haan van Poetin in de confrontatie met Europa uiteindelijk toch victorie.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.