President Iran omgekomen bij helikoptercrash, Israël ontkent elke betrokkenheid

De Iraanse president Ebrahim Raisi is om het leven gekomen bij een helikoptercrash. Ook zijn minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amir-Abdollahian was aan boord, net als zeven andere personen. Niemand overleefde het ongeluk. De Iraanse Rode Halve Maan heeft maandagochtend de lichamen geborgen. Israël haastte zich om elke betrokkenheid bij het ongeluk te ontkennen.

De helikopter stortte zondag neer in een afgelegen en bergachtig gebied in het noordwesten van Iran. Als gevolg van slechte weerstomstandigheden en het donker kwam de bergingsactie pas laat op gang. Onduidelijk is nog hoe het ongeluk heeft kunnen geboren. Raisi was op de terugweg van een bezoek aan Azerbeidzjan. De andere twee helikopters in het konvooi wisten wel veilig te landen.

Raisi was sinds 2021 president van Iran en was een conservatieve hardliner. Hij werd president na eerst de hoogste rechter van het land te zijn geweest. Ook werd hij gezien als mogelijke opvolger van de hoogste geestelijk leider, ayatollah Ali Khamenei. De NOS meldt over het schrikbewind van Raisi:

Hij werd door mensenrechtenorganisaties als rechter medeverantwoordelijk gehouden voor de executie van duizenden politieke gevangenen in 1988, aan het einde van de oorlog tussen Iran en Irak. Zijn presidentschap ging ook gepaard met veel geweld: zo werden de massale protesten na de dood van Mahsa Amini in 2022 hard de kop ingedrukt.

Ook minister Amir-Abdollahian stond bekend als hardliner. Als minister van Buitenlandse Zaken stond hij in nauw contact met de leiders van Hamas en onderhield hij nauwe banden met de Iraanse Revolutionaire Garde. Een Israëlische functionaris spoedde zich om tegenoven persbureu Reuters te verklaren: “Wij waren het niet”.

Reacties uit Nederland
In reactie op de dood van Raisi winden Nederlandse Kamerleden er geen doekjes om. De gedachten van VVD-Kamerlid Ruben Brekelmans gaan allereerst naar "zijn talloze slachtoffers", zegt hij in een bericht op X. "Iran en de wereld zijn een brute barbaar armer", is zijn conclusie. Wel vindt Brekelmans dat Raisi voor al zijn misdaden eigenlijk levenslang in een cel had moeten zitten, een straf die hij nu "heeft ontlopen".

D66'er Jan Paternotte wijst er eveneens op dat de overleden Iraanse president geen vriend van Nederland was. "Raisi is verantwoordelijk voor honderden executies, zette Iran op nóg conservatievere koers en sloot een verbond met Poetin. Hij maakte van Iran de dronefabriek van Rusland."

Caspar Veldkamp van NSC reageert op een bericht waarin voorzitter Charles Michel van de Europese Raad zijn condoleances uitspreekt richting "de families" van Raisi en diens minister van Buitenlandse Zaken die eveneens is omgekomen. "De families - van hen die zijn vermoord, gemarteld en onderdrukt", zo lijkt het Kamerlid Michel terecht te wijzen.