Poolse populisten van PiS proberen pluchepositie te behouden met referendum tegen migranten
In het najaar zijn er in Polen verkiezingen en de regerende Recht en Rechtvaardigheid (PiS) vreest daarbij door de kiezers weggestemd te worden. De vele antivrijheidsmaatregelen die de populisten hebben doorgevoerd, zoals tegen vrouwenrechten, bevallen steeds minder Polen. Ook een reeks schandalen en het slechte economisch beleid eisen hun tol.
De partij behaalde in 2015 en 2019 de absolute meerderheid maar nu liggen de kaarten anders, althans volgens de peilingen. HLN schrijft:
PiS staat nog wel voor in de peilingen van Polen, maar met een minder grote voorsprong dan bij de vorige verkiezingen. Het liberale burgerplatform (PO) van Donald Tusk, oud-premier en oud-voorzitter van de Europese Raad, lijkt de grootste uitdager van de regeringspartij. PiS kan nu volgens peilingen rekenen op zo'n 36 procent van de stemmen, PO op 30 procent.
In een poging meer populistische kiezers - die veelal een desinteresse in democratie hebben - naar de stembus te lokken heeft premier Mateusz Morawiecki aangekondigd dat er op verkiezingsdag, 15 oktober, ook een referendum komt over het favoriete onderwerp van populisten: migratie. Of zoals Morawiecki het zelf zegt: “Burgers zullen de vraag krijgen of ze akkoord zijn om duizenden illegale immigranten uit het Midden-Oosten en Afrika toe te laten, nu dat zo opgelegd wordt door de Europese bureaucratie.” Hij zegt dat in een grimmige, racistische propagandavideo met volledig uit hun verband gerukte beelden van geweld.
Polen is onder meer berucht omdat het wel gebruik wil maken van de Europese solidariteit als het gaat om subsidies maar weigert zelf een bijdrage te leveren bij de opvang van asielzoekers. Het referendum is ook misleidend omdat de uitslag niet bepalend is voor het Europese beleid, dat wordt door landen onderling afgesproken. Vluchtelingen uit Oekraïne worden overigens wel in Polen opgevangen. Inzet van PiS is het weigeren van opvang van vluchtelingen met een andere huidskleur of religie.
Doorn in het oog van de populisten is de hervorming van het Europese asielstelsel. De verantwoordelijke ministers van de EU-lidstaten zijn overeengekomen dat landen verplicht kunnen worden asielzoekers en vluchtelingen op te nemen. Met het referendum wil de regering ook de vreemdelingenhaat onder de bevolking aanwakkeren om daar zelf voordeel uit te halen, concludeert de oppositie. De zo opgeroepen angst wint het bij een deel van de bevolking altijd van de onvrede over echte problemen. In 2015 wist PiS de absolute meerderheid te behalen dankzij angst voor de vluchtelingencrisis waar Europa toen mee geconfronteerd werd.
Er zijn daarnaast nog drie andere referenda, over de pensioenleeftijd, over privatisering van staatsbedrijven en een nog nader aan te kondigen onderwerp. PiS heeft de pensioenleeftijd teruggebracht tot 65 voor mannen en 60 voor vrouwen. Het referendum wil ook inspelen op de sentimenten tegen privatisering die in het voormalig communistische land sterk leven. De vicevoorzitter van het parlement Malgorzata Kidawa-Blonska noemt het referendum over privatisering "een grote oplichterij van PiS" omdat de partij zelf de staatsoliemaatschappij heeft verkocht aan onder meer het Saoedische staatsbedrijf Aramco.