Politiek is belangrijk, boeiend en kan leuk zijn

Voor wie regelmatig de perikelen rond de formatie volgt via allerlei informatiekanalen is het moeilijk nog te geloven dat er politieke beslissingen worden genomen in het belang van burgers en ten behoeve van een goed functionerende samenleving. Veel mensen zijn cynisch over de politiek, en uiten zich op sociale media erg extreem. Mede door blunders rond de toeslagen, de Groningse gaswinning of het mondkapjesschandaal. Er is uit onderzoek gebleken dat er een historisch laag vertrouwen in de huidige politiek is.  Dat verklaart wellicht ook waarom meer extreme figuren zoals Orbán, Trump of Wilders veel kiezers trekken. Zij beloven immers radicale verandering op korte termijn ten behoeve van het “eigen volk”.

Maar echte veranderingen vragen om  diepte-investeringen. Het moet gaan om thema’s die houdbaar en effectief zijn en de samenleving werkelijk dienen en verbeteren. Bij de campagne voor de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen leek het daar even om te gaan, met thema’s zoals bestaanszekerheid, de toenemende kloof tussen arm en rijk, nieuwe energievormen, gezonde landbouw en minder verontreiniging van lucht, water en bodem.

Nu zijn we een half jaar verder, er is een nieuwe coalitie in wording maar we horen weinig over hoe belangrijke problemen moeten worden aangepakt. Er is sprake van veel politieke verwijten, weinig vertrouwen en nauwelijks visie op de aard en aanpak van belangrijke thema’s. Er wordt vooral ophef gemaakt over schijnproblemen als 130 km op autosnelwegen en nareizigers en plaatsing van asielzoekers, daarbij ontbreekt het aan analyse en visie.

Toch wil ik, mede op basis van mijn eigen ervaringen, mensen inspireren om lokaal, regionaal of landelijk politieke interesse te krijgen of te houden, en verantwoordelijkheid te nemen voor het bestuur van ons land. Tien jaar geleden schreef ik dat vriend en vijand in de politiek een ding gemeen hebben met elkaar en dat is een bepaalde maatschappelijke betrokkenheid en gedrevenheid. Samen met Jeroen Dijsselbloem hebben we een klasje van jonge politici uit allerlei partijen begeleid en hun politieke interesse aan gewakkerd. Bijna alle deelnemers zijn nu politiek actief Ik geloof dat het met een goede begeleiding mogelijk is om nieuwe aanwas te vinden voor politieke functies.

Toch lijkt dat problematisch, ik hoor van veel lokale politieke partijen dat er problemen zijn om voldoende kandidaten te werven voor raadszetels of commissies. Maar als het samenleven ons lief is, dan moet politiek gaan over het gezamenlijk nemen van de verantwoordelijkheid voor belangrijke zaken in onze directe omgeving zoals werk, onderwijs, huisvesting, zorg, voedsel, energie, verkeer, verenigingen, communicatie en samenwerken, internationale veiligheid en de samenhang en organisatie van deze onderwerpen. We kunnen alles aan de markt overlaten, maar dan wordt waarschijnlijk het lange termijn belang en het belang van alle maatschappelijke groepen over het hoofd gezien. Willen we dat voorkomen dan moet er met wijsheid worden gestuurd. De markt heeft weinig belang bij, betaalbare huur en koopwoningen, waardoor nu veel jonge mensen geen passende woning kunnen vinden, het in stand houden van een openbaarvervoerlijn waar niet zoveel mensen gebruik van maken, het promoten van gezond voedsel, dat minder winstgevend is. Ook zullen veel bedrijven niet vanzelf hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen voor fatsoenlijke huisvesting van arbeidsmigranten of  bedrijven die de uitstoot van schadelijke stoffen beperken of repareerbare producten te verkopen.

Er zijn dus heel veel interessante onderwerpen waar de politiek zich over kan buigen, om voor zoveel mogelijk mensen het beste alternatief te vinden. Dat  kan juist omdat in een democratie verschillende meningen worden gehoord en verschillende standpunten tot elkaar kunnen komen. De persoonlijke achtergrond en betrokkenheid speelt daarbij een rol, maar zeker zo belangrijk is interesse in en respect voor meningen en denkbeelden van anderen. Als dat je aanspreekt kun je iets betekenen voor anderen, en het verschil maken in de politiek.

Het verschil tussen een samenleving die autoritair wordt geleid of gegrondvest is op ongebreideld egoïsme of een democratische samenleving is groot. In een democratie wordt door betrokken mensen samen met andere mensen verantwoordelijkheid genomen voor een samenleving waar meer dan het individueel belang ook het algemeen belang mee telt. Een samenleving waar de meeste mensen zich thuis voelen. Het gaat heel simpel om samenwerken aan samenleven en zorgen dat het leuk blijft en gelachen kan worden.