Politiek Incorrect of juist te Politiek Correct?

In het stuk ‘ Het verkeerde beeld van politieke correctheid ’ tracht Francisco van Jole een aantal kritiekpunten op ons boek ‘Over politieke correctheid’ te formuleren. Kritiek achten we mooi meegenomen, dat is immers goed voor het debat. Toch vinden we een aantal kritiekpunten onterecht. De manier waarop stelling genomen wordt is een case-in-point met betrekking tot hoe onderwerpen snel worden herleid tot ‘foute’ meningen, gekoppeld aan de identiteit van auteurs, iets waar we in ons boek juist uitgebreid op ingaan.

Eerste punt is dat in het stuk van Van Jole de inhoud van het nawoord van Paul Cliteur wordt verward met de strekking van het boek. Dit is een klassieke stropopdrogreden: De opponent stelt het standpunt van de tegenstander anders voor dan het is, om het eenvoudiger te bestrijden. Cliteurs typering van politieke correctheid is noodzakelijk veel minder meerzijdig dan die van ons. Wij vonden die diversiteit aan visies prikkelend. Daarom is het voorwoord ook geschreven door iemand met weer een heel ander profiel (Boris van der Ham). Toch neemt het artikel Cliteurs (voor een nawoord noodzakelijk) kortere definitie als uitgangspunt. Dat is niet fair en geeft een vertekend beeld.

In het boek laten wij zien dat politieke correctheid, gezien vanuit de geschiedenis en de menselijke psychologie, twee vormen kent. Enerzijds heeft ze te maken met het verbloemen van je mening uit kuddegedrag (conformistisch), anderzijds vanuit de dwingende overtuiging de samenleving moreel te corrigeren.

Complot Van Jole stelt voorts dat wij politieke correctheid koppelen aan een ‘verborgen agenda’. Wanneer het zo wordt gepresenteerd lijkt het alsof politieke correctheid verwijst naar een groot, geheim complot in de maatschappij. Maar wij analyseren PC juist als een verschijnsel waarbij openlijke sociale druk een onwelgevallig geluid smoort. Ons standpunt wordt daarmee door Van Jole dus anders voorgesteld dan het is, namelijk een stuk minder genuanceerd dan het in het boek wordt weergegeven.

Het is waar dat politieke correctheid geregeld lastig te bewijzen is. We geven in het boek tal van controverses om te laten zien waar ophef vaak over gaat. Mensen die er niet van overtuigd zijn dat politieke correctheid een belangrijke rol speelt, zullen altijd aanknopingspunten vinden om te stellen dat het om iets anders gaat. Dat is op zich geen bezwaar. Van Jole ziet dan ook bij een aantal voorbeelden geen politieke correctheid, maar brengt alsof ons hele boek er vol mee staat. Het is misplaatst om het boek, waarbij een uitgebreid palet aan casussen en voorbeelden te berde wordt gebracht, vanuit diverse achtergronden en sectoren, weg te zetten als eenzijdig. Zo gaat in geen geval 90 procent van de voorbeelden die wij aanhalen in het boek over diversiteit, zoals het stuk stelt.

In ons boek geven wij niet alleen een eigen definitie van politieke correctheid, maar proberen we ook aan de hand van de filosofie van Hannah Arendt dit fenomeen te analyseren. We geven voorbeelden van zowel politieke correctheid op links, als op rechts. Ook stellen we dat politieke correctheid niet altijd iets negatiefs hoeft te zijn, maar dat het soms ook op bewustwording en beschaving kan duiden. Maar we constateren ook dat politieke correctheid maatschappijbreed tot zeer veel commotie leidt, dat mensen de online bedreigingen aan het adres van mensen met een ‘foute’ mening afwijzen. Dat alleen al is aanleiding om het verschijnsel te proberen te begrijpen. Dit is een van de problemen omtrent PC die we in ons boek constateren.

Extreemrechts Een van de problemen die we vaststellen is dat een sterk aanwezige politieke correctheid juist extreemrechts in de kaart kan spelen. De opmerking waar Van Jole zijn stuk mee afsluit, namelijk dat ons boek een handig nieuw hulpmiddel is voor extreemrechts, is in dat kader dan ook zeer misplaatst. Een rode draad in ons boek is namelijk juist dat het redelijke midden vertrapt wordt door radicalen aan beide flanken, mede dankzij de door hen bedreven identiteitspolitiek, die het debat kapen en inhoud reduceren tot de identiteit van de boodschappers. Hier valt naast extreemlinks ook extreemrechts onder, en ons boek bevat dan ook een sterke waarschuwing aan het midden dat we door (te) politiek correct te zijn extreemrechts kunnen voeden. Dit is een van de meest problematische gevolgen van PC die we dus constateren.

Ons boek is dus geenszins een hulpmiddel voor extreem-rechts, maar eerder een waarschuwing om extreemrechts vooral niet te voeden. Voor sommigen op links zal echter ons boek desondanks toch te rechts blijven. Door ernaar te streven dat we onszelf juist in het midden van de discussie positioneren is dit iets wat we van tevoren al ingecalculeerd hadden. Tegelijkertijd zullen weer anderen ons boek juist veel te politiek correct vinden. Hoe dan ook zullen we op dit gebied geenszins elke lezer tevreden kunnen stellen. Toch roepen we iedereen op dit boek vooral zelf te lezen, en zelf te oordelen We hopen dan ook zeker dat door heel Nederland gedaan zal worden, en dat het mooie reacties met zich mee zal brengen, wat weer tot breed debat zal leiden. De eerste aanzet hiertoe is al gedaan, en laten we dat ook vooral zo voort blijven zetten.