Politie wil lagere straf voor agenten die doden

De politie is zeer positief over een kabinetsplan, dat na de zomer zal worden besproken, waarin er een juridische status aparte wordt gecreëerd voor agent die geweld gebruiken tegen burgers. Politiemensen die ten onrechte geweld hebben gebruikt, zouden volgens het voorstel worden beoordeeld op ‘schending van de geweldsinstructie’ door een gespecialiseerde rechtbankkamer, in plaats van vervolgd voor doodslag of mishandeling door het OM. Op het schenden van de geweldsinstructie staat maximaal drie jaar celstraf.

Het plan volgt op een voorstel uit 2016 dat toenmalig minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie indiende om agenten na een geweldsincident niet meer standaard als verdachte aan te merken. Aanleiding was de veroordeling van een agent die op een auto schoot en daarbij een passagier zwaar verwondde. Ook zorgde de gewelddadige arrestatie van Mitch Henriquez, die aan zijn verwondingen overleed, in dat jaar voor veel onrust.

Volgens de Rotterdamse politiechef Frank Paauw komen agenten ongewild in gevaarlijke situaties terecht waarin ze moeten ingrijpen:

Er is dan geen kwade intentie. Integendeel, want de politieman of -vrouw grijpt in om anderen of zichzelf te beschermen. Agenten beginnen hun dienst niet met het idee dat ze vandaag eens iemand gaan neerschieten.

In de huidige situatie kan bij een agent die volgens de geweldsinstructie handelt in theorie toch doodslag worden bewezen. In de praktijk komt dit zelden tot nooit voor. In het voorbeeld dat de politie aanhaalt besloot het OM tot ontslag van rechtsvervolging, waarbij de agent toch een aantekening kreeg op diens strafblad.

De rijksrecherche onderzocht vorig jaar 23 incidenten waarbij de politie vuurwapens gebruikte. Politiekogels doodden vorig jaar drie mensen en verwondden 20 mensen. Naar schatting komen jaarlijks vijf agenten voor de rechter wegens het gebruik van zwaar geweld.

Paauw pleit naast maximumstraffen ook voor een maximale termijn waarbinnen nabestaanden na een sepot toch vervolging kunnen afdwingen. Een artikel 12-procedure kan nu jaren later nog worden aangespannen door nabestaanden, waardoor ‘betrokkenen de kwestie niet kunnen afsluiten’, aldus Paauw. Critici waarschuwen ervoor dat artikel 12-procedures het enige middel zijn voor burgers om in te grijpen indien er door het OM wel heel snel wordt afgezien van rechtsvervolging.

Advocaat Richard Korver, die onder meer nabestaanden bijstaat in de zaak van Mitch Henriquez spreekt van een verkeerd signaal :

We hebben de afgelopen jaren zaken gezien waarbij agenten echt over de schreef zijn gegaan. Zij zouden juist méér straf moeten krijgen dan gewone burgers in plaats van minder, omdat ze een voorbeeldfunctie hebben. De politie is belast met het uitoefenen van geweld en dan mag je extra zorgvuldigheid verwachten. Ik denk dat we er heel blij mee moeten zijn dat in ons land niet snel naar het vuurwapen wordt gegrepen. Dat kan anders worden als je maximaal drie jaar kunt krijgen in plaats van vijftien. In plaats van de wet te veranderen, zouden agenten beter opgeleid moeten worden. De politie klaagt bijvoorbeeld steen en been dat agenten niet goed toegerust zijn op het aanhouden van verwarde personen. Dan moet je ze niet tegemoet komen met lagere straffen, maar beter opleiden.

Cc-foto: Roel Wijnants