Politie behandelt vreedzame klimaatactivist als terrorist: 'Staatsrepressie en politiegeweld'

De politie heeft zonder toestemming een ruimte van een vreedzame demonstrant Extinction Rebellion betreden, mogelijk om een microfoon te plaatsen. Dat meldt de klimaatactiegroep die spreekt van een "chilling effect" op demonstratierecht dat veroorzaakt wordt door dergelijke vergaande politiesurveillance.

De activist ontving op 31 december een brief van het Openbaar Ministerie (OM) waarin werd gemeld dat er "zonder uw toestemming een ruimte [is] betreden. Bijvoorbeeld om deze ruimte te bekijken of een microfoon te plaatsen". Dat vond plaats sinds het voorjaar van 2024, toen activisten van Extinction Rebellion een vreedzame sit-in hadden gehouden op Eindhoven Airport. De activist zegt:

"Ik werd plotseling gebeld en moest onder dreiging van arrestatie naar verhoor. De KMAR liet vervolgens zien dat ze me maandenlang bespioneerd hebben en onder meer mijn bankrekening helemaal hebben nagetrokken. En nu deze brief waaruit blijkt dat mijn privacy ernstig is geschonden. Absurd dat de Nederlandse overheid vreedzame demonstranten denkt te mogen afluisteren, zoiets past niet in een democratische rechtsstaat. Het is onbegrijpelijk dat grote vervuilers, zoals Eindhoven Airport, niet bestraft worden terwijl vreedzame demonstranten worden vervolgd."

Ook de advocaat de demonstrant, Willem Jebbink, is verbolgen over de handelswijze van de politie en het OM:

"Dit zijn methoden die worden ingezet tegen criminele en terroristische organisaties. Het Openbaar Ministerie weet na jarenlange acties van Extinction Rebellion dat deze beweging volstrekt geweldloos is. Het heeft dus veel uit te leggen. Het internationaal recht is zeer kritisch op het inzetten van dit soort methoden tegen vreedzame demonstranten, omdat dat ertoe kan leiden dat burgers ontmoedigd worden hun gemeenschappelijke mening te uiten. We weten nog niet precies welk bewijs op deze wijze is verzameld. De Officier van Justitie heeft ons kantoor laten weten dat hij het dossier heeft, maar weigert dat tot nu toe te verstrekken.”

Op zaterdag 23 maart 2024 voerde Extinction Rebellion actie op Eindhoven Airport. De beweging eiste een einde aan privévluchten en een halveren van alle overige vluchten. De demonstranten hielden enkele uren lang een sit-in in de aankomst- en vertrekhal. Bijna honderd vreedzame demonstranten werden bij de actie gearresteerd en dezelfde dag weer vrijgelaten.

Extinction Rebellion (XR) laat weten:

"Dat het OM en de politie vergaande bevoegdheden, zoals het zonder toestemming betreden van een privéruimte en het plaatsen van een microfoon, inzetten om vreedzame demonstranten te vervolgen is een nieuw dieptepunt op een lange lijst van repressieve maatregelen. In januari 2023 werden zeven demonstranten van hun bed gelicht op verdenking van opruiing, een achtste, die niet thuis was, moest zich op het politiebureau melden. Deze demonstranten hadden niet meer gedaan dan oproepen tot vreedzame demonstraties op de A12. Ook bleek de politie onder de naam 'Inge' geïnfiltreerd te zijn in een chatgroep van Extinction Rebellion. De repressie van vreedzame demonstranten door de staat heeft niet alleen betrekking op buitenproportionele maatregelen, het gaat ook om de routinematige inzet van politiegeweld bij vreedzame demonstraties, waaronder waterkanonnen, de zogenoemde bokkenpootjes (waarbij de pols wordt dubbelgevouwen), neusklemmen, slaan met wapenstokken en de inzet van paarden. Recent moest zelfs de klachtencommissie van de politie Den Haag tot de conclusie komen dat er sprake was van disproportioneel optreden."

Vorig jaar beklaagde VN-rapporteur Michel Forst zich ook al over de behandeling van vreedzame klimaatactivisten door de Nederlandse overheid. Zo noemde hij de inzet van waterkanonnen ‘excessief’, de veroordelingen voor opruiing ‘hardvochtig en buitenproportioneel’ en stelde hij de manier waarop demonstranten worden behandeld tijdens hun verblijf in politiecellen, waarbij hen toegang tot medische hulp en toiletten wordt ontzegd, aan de kaak. Verder sprak hij zijn zorgen uit over de repressie van klimaatactivisten in andere Europese landen. Forst beschouwt die repressie als een grote bedreiging van de democratie en mensenrechten, ook zei hij dat wegblokkades onder het demonstratierecht vallen.

Correctie: in een eerder bericht stond dat er een microfoon is geplaatst en het telefoonverkeer is getapt. Een woordvoerder van XR laat weten dat dit vooralsnog niet met zekerheid te zeggen is omdat het OM weigert specifieke informatie over de actie vrij te geven.