Polen probeert eigen rol in Holocaust uit te wissen met omstreden wet

De Poolse Senaat vandaag een wetsvoorstel goedgekeurd dat het strafbaar maakt om te stellen dat Poolse burgers (gedeeltelijk) verantwoordelijk zijn voor de Holocaust. Holocaust-deskundigen vrezen dat de nieuwe wetgeving de waarheid over Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog in Polen zal vertroebelen. Zij zijn het weliswaar niet oneens met de kritiek van de nationaal-conservatieve regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) op de term ‘Poolse doodskampen’ die abusievelijk gebruikt wordt om concentratiekampen zoals Auschwitz te omschrijven. Dergelijke concentratiekampen waren danwel vaak gevestigd op Poolse bodem, maar werden gebouwd en gerund door de nazi’s die het land in 1939 binnenvielen. Tegelijkertijd wordt het feit dat ook Polen niet immuun is voor antisemitisme, maar al te graag ontkend.

Generaties Polen leerden op school dat de bevolking in de Tweede Wereldoorlog louter uit helden en slachtoffers bestond. Volgens opinie-onderzoek uit 2015 bleek bijna de helft van de ondervraagde Polen Auschwitz vooral te zien als ‘plaats van martelaarschap van de Poolse natie’. Slechts een derde associeert het beruchte concentratiekamp primair met de Holocaust. Van pogroms door Polen, zoals de massamoord op 340 Joden in Jedwabne in 1941 of die van 42 Joodse vluchtelingen in Kielce in 1946, wil men niets weten. Recent onderzoek concludeert bovendien dat Poolse burgers en politieagenten gretig meewerkten aan de jacht op tienduizenden Joden. Hoewel openlijke Jodenhaat volgens peilingen op zijn retour zou zijn in Polen, bleek uit een rondvraag uit 2017 door de universiteit van Warschau dat ruim 35 procent van de ondervraagden van mening was dat Joden uit zijn op wereldheerschappij.

Volgens de PiS-regering maakt de wettekst een uitzondering voor academisch onderzoek en artistiek werk en is de dreiging van gevangenisstraffen alleen van toepassing op feitelijke onjuistheden.

Holocaust-overlevende, lid van het Internationale Auschwitz Committee en schrijver Halina Birenbaum noemt de wet ‘ waanzin ‘:

CitaatHet is belachelijk, gezien wat er in Polen is gebeurd met de Joden. Vanwege deze wet zou ik kunnen worden gearresteerd om wat ik zeg.

Cc-foto: Clark & Kim Kays