Poetin gaat door op zijn heilloze weg, tenzij iemand hem tegenhoudt

Che Guevara. Heel wat vrienden hadden zijn poster op hun kamer hangen. Dat zie ik op de een of andere manier niet gebeuren met het portret van Igor. Zelf zal Igor vinden dat hij net als Che een vrijheidsstrijder is, een held die een wolvenstrijd voert voor zijn nieuwe republiek Donetsk. Maar die posters zullen er nooit komen.

Igor is geen passievolle partizaan, hij is een ongeschoren stuk uitschot met een Kalasjnikov in zijn handen. Net als zijn kameraden is Igor doorlopend dronken van de zelfgestookte wodka. Het maakt hem agressief. Als een botte hond snuffelt hij tussen de lijken die verspreid liggen in de korenvelden bij Thorez. Welnee, Igor is geen vrijheidsstrijder, hij is een huurling, verdwaald in het leven, en heeft zich uiteindelijk aangemeld bij dat louche bureau in een achterafstraatje van Moskou. Bij Poetins eigen Vreemdelingenlegioen mag je tekenen voor een paar jaar met maar één voorwaarde: als het misloopt, kennen ze je ineens niet meer! Elke missie is geheim en heeft als doel een gebied te destabiliseren, verwarring te stichten, rotzooi te trappen.

Igor heeft rotzooi getrapt in Moldavië en in Tsjetsjenië – hij is er al zijn medegevoel voor andere mensen kwijtgeraakt en nu is hij wat hij is: een keiharde klootzak, een louche legionair! Iemand die een aapje omhoog staat te houden bij een vliegtuigwrak alsof het een trofee is! Nee, die indruk hadden we al van de tv-beelden: die separatisten op de velden bij Thorez, dat zijn geen vrijheidsstrijders met edele motieven, die we ooit op een poster willen zetten. En die nieuwe republiek, dat zal ook nooit wat worden, want haar geboortegrond was een kerkhof.

Eigenlijk geldt datzelfde voor de man die we mee lieten praten aan de tafels van topconferenties, Vladimir Poetin. Die is namelijk net zo min een staatsman als Igor een vrijheidsstrijder is. Vladimir Poetin is een KGB-agent, een spion, een geheimschrijver. Wie ooit bij de KGB gewerkt heeft zal altijd die agent van vroeger blijven. Zo zal voor Poetin het Westen altijd de vijand zijn, de vijand die op alle manieren bestreden moet worden. Bijvoorbeeld door mannen als Igor naar Donetsk te sturen, met veel flessen wodka en zwaar materieel. Igor krijgt zijn maandloon zolang alles goed gaat, loopt het mis dan heeft niemand in Moskou ooit van Igor gehoord. En dus zit Vladimir aan de telefoon Angela Merkel gerust te stellen dat hij zijn best zal doen Oostelijk Oekraïne te de-escaleren, en belt hij vijf minuten later zijn legionairs ter plekke dat ze de zaak maar flink moeten opschudden!

En dan belt Mark Rutte. En die doet een beroep op de eerlijkheid, de medemenselijkheid, de integriteit van de man aan de andere kant van de lijn. Zou die lieve schat weten dat een KGB-agent geen cent geeft voor die eigenschappen? Nee, want zo is hij niet geprogrammeerd, letterlijk. Vladimir Poetin liet zijn geheime dienst het ene flatgebouw na het andere opblazen in een Moskouse buitenwijk… alleen maar om een sfeer van paniek in het land te creëren waarin hij als nieuwe president meteen harde maatregelen kon afkondigen! Dat daarbij vele honderden van zijn bloedeigen landgenoten omkwamen deerde hem niet… heiligde bij de KGB ook niet elk doel alle middelen?

Journalisten als Anna Polikovskaja en ex-agenten als Aleksandr Litvinenko die op het punt stonden Vladimir Poetin te ontmaskeren als de schurk die hij feitelijk is, kunnen het niet navertellen – ze werden door de anonieme Igors van deze wereld rücksichtslos om het leven gebracht. Anna werd doodgeschoten in de lift van haar appartementencomplex, Aleksandr kreeg in een Londens restaurant het radioactieve gif Polonium toegediend. In zijn laatste open brief schreef hij: “U mag er dan in slagen mij het zwijgen op te leggen, maar voor deze stilte zult u boeten. U hebt nu bewezen dat u inderdaad de meest meedogenloze barbaar bent waarvoor uw critici u uitmaken. U hebt bewezen geen respect te hebben voor mensenlevens, vrijheid en andere waarden in de samenleving. U hebt laten zien dat u uw positie niet verdient, noch het vertrouwen van beschaafde mensen, meneer Poetin.”

Het voornaamste probleem van Vladimir Poetin is momenteel niet hoe hij zijn geweten kan laten stoppen met knagen. Dat is vooral hoe hij zijn huurlingen het bewijsmateriaal van die eerloze velden kan laten verdwijnen. De zwarte dozen hebben ze al ‘veilig gesteld’. En toen Poetin zich ervan had vergewist dat daarop geen compromitterende informatie te vinden was kon hij ruimhartig aanbieden de dozen te laten uitlezen door een onpartijdige internationale instantie. Zoals Jelle Brand Corstius het in een tweet beschreef: “Iemand pleegt een moord en krijgt drie dagen om het bewijsmateriaal weg te halen of te manipuleren. Dan loopt de recherche de kamer binnen.”

Toen Mark Rutte na zijn intense emotionele gesprek de telefonische verbinding verbrak speelde er bij Vladimir Poetin een berekend glimlachje om zijn mond, als van een schaker die zich bezint op zijn volgende zet. Hij schonk zichzelf een biertje in, en vroeg zich af waar die Hollander het eigenlijk over had gehad: verantwoordelijkheid, medemenselijkheid, vetrouwen… toen ging hij op zoek naar een woordenboek.

Poetin wordt gedreven door een obsessie voor macht en ziekelijke hebzucht. Pleonexia wordt de bijzondere vorm van kleptomanie wel genoemd, het pathologisch verlangen te hebben wat eigenlijk van anderen is. Door zijn rivalen te laten opsluiten vergaarde Poetin als president een privé-vermogen van 40 miljard dollar. Het geld staat veilig onder de bedrijfsnaam Rosinvest op een bank in Zwitserland.

Hetzelfde geldt voor zijn ziekelijk zucht naar macht. Via een soort wisseltruc met marionet Dimitri Medvedev weet Vladimir Poetin nu al deze hele eeuw aan de macht te blijven in een Rusland dat inmiddels is afgegleden naar een onversneden dictatuur. En nu er niemand meer is die hem nog zal durven tegenspreken, nu zal de voormalige straatvechter en spion uit Sint Petersburg doorgaan op de heilloze weg die hij ooit is ingeslagen. Tenzij die fout met dat passagiersvliegtuig hem alsnog fataal wordt.