Pim Fortuyn zocht alleen maar liefde

Het was dinsdag precies tien jaar geleden dat Pim Fortuyn op spectaculaire wijze de Rotterdamse raadsverkiezingen won. Daarom worden we avond aan avond doodgegooid met beelden van de triomferende overwinnaar en het befaamde debat waarin zijn tegenstrevers Ad Melkert (PvdA) en Henk Dijkstal (VVD) zich zulke slechte verliezers toonden. We weten allemaal hoe dat acht weken later eindigde op een parkeerterrein in het Mediapark en hoe een zegetocht verkeerde in een tragedie. Dat beïnvloedt onze visie op Fortuyn. Hij wordt van de week geportretteerd als een visionair en een vernieuwer. Eenzaam schittert zijn ster aan een uitspansel vol donkere materie.

Is dat terecht? Wie de beelden bekijkt, ontmoet een persoon bij wie de irritatie zeer dicht onder het oppervlak zit, een man die zich snel aangevallen voelt en meteen terugslaat, een kwetsbaar mens die zich een pantser heeft aangemeten om staande te blijven in een vijandige wereld.

In 2001 al liet Pim Fortuyn zich uitnodigen door het televisieprogramma De Firma. Drie interviewers proberen daarin vanuit hun eigen vak door te dringen tot de kern van je wezen. Pim Fortuyn hield zich moeiteloos staande , tot de management consultant Bert Jan van der Mieden tegenover hem plaats nam (vanaf minuut 24). Hij ontwapende Fortuyn eerst met inleidende vragen en stelde hem toen voor een dilemma: wat zag hij het liefst op zijn grafsteen? “Hier rust Pim Fortuyn, medemens. Ik hield van hem”. Of: “Hier rust prof. dr. Fortuyn, premier van Nederland”? Fortuyn verborg zijn paniek eerst achter een zenuwachtige lachbui. Daarna ontweek hij het antwoord. Neerkijkend op de aarde zou hij zeker voor de eerste mogelijkheid kiezen, maar op aarde voor de tweede. Hij wist het niet goed.

Even hadden wij de echte Pim Fortuyn gezien. Daarna herpakte hij zich. Dit brengt mij tot de volgende stelling: Pim Fortuyn was altijd en allereerst op zoek naar liefde. Hij wilde die macht alleen maar om bemind te worden. Als theatrale, kwetsbare en ook veel gekwetste persoonlijkheid heeft Pim Fortuyn nooit de kans gekregen om te leren dat je bestendige liefde alleen maar ontvangt als je bereid bent om je volledig open te stellen en net zoveel liefde terug te geven. Dat laatste heeft hij nooit gedurfd en daarom zat hij zo vaak alleen in zijn palazzo met die wijn en die sigaren. Daarom ook hing er zo vaak een gordijn van eenzaamheid om hem heen in de kroeg. Hij zocht bij het Nederlandse volk de liefde die hem in huis werd onthouden. In die krankzinnige verkiezingsstrijd van 2002 was hij een affaire begonnen met het electoraat. Er was sprake van een wederzijdse verliefdheid.

Dat droeg in zich de kiem van een volgende teleurstelling: Hoe zou Fortuyn hebben gereageerd als hij in het Catshuis had gemerkt, dat de liefde van de Nederlanders voor hem n i e t onvoorwaardelijk was?

Wij zullen het nooit weten. Daar heeft Volkert van der Graaf voor gezorgd: iemand die een G o d was in het diepst van zijn gedachten en daarom wenste te beschikken over leven en dood. Enfin, dat herinneren wij ons maar al te goed: zware week in mei waar geen eind aan leek te komen nadat hij er met dat pistool voor had gezorgd dat Fortuyns queeste naar de liefde voorgoed werd afgebroken.  

Op donderdagen zendt de AVRO een uitstekende serie uit rond Erwin Fortuyn, die op zoek is naar de werkelijkheid achter de mythe van zijn oom Pim. De eerste aflevering was zeer veelbelovend en ik ben benieuwd of ik na de laatste aflevering mijn stelling staande kan houden. Kijk ook. Maar vergeet niet die bijzondere uitzending van De Firma.