Peter Flik, radioman

Te weinig mensen weten wie Peter Flik (11 juni 1938 – 22 maart 2024) was, maar niemand was meer radio dan Peter Flik. Volkomen terecht ontving hij in 1991 De Zilveren Reissmicrofoon voor zijn hele oeuvre. Van het creatief werken met de mooie stem van Cor Galis en het met de hoogwerker op de luisteraar afgaan tot en met de uitzending vanaf het graf van Mozart. Te veel om op te noemen.

Onze eerste ontmoeting vond op 15 maart 1965 plaats in de stationsrestauratie van wat nu Amersfoort Centraal heet. Daar interviewde ik hem voor EGO, het humanistische maandblad voor militairen. Het ging over ‘radio voor de rijpere jeugd’. De enige reden dat ik hem wilde spreken was dat ik zelf dolgraag voor de radio wilde werken. Als ik het verhaal in mijn archief opspoor valt me op hoe braaf Flik mij te woord staat. Verder herinner ik mij dat hij mij direct vroeg om voor zijn programma, Ronduit, te komen werken. Het begin van een onvergetelijke vriendschap.

In de jaren zestig was hij een tijdlang mijn beste vriend. Dag en nacht waren we in touw voor de VPRO-radio. Eerst via de jongerenprogramma’s Ronduit en Hee, genoemd naar een gehucht op Terschelling. (In de tune van Hee zat de stem van Godfried Bomans en die zei: “Hee, daar komen we ook niet verder mee.”) Daarna vooral via VPRO-Vrijdag en VPRO Maandag, min of meer bedoeld als tegenpool van VPRO-Vrijdag.

Het was een tijd van de culturele revolutie binnen de vrijzinnige omroep. Continu waren we vanuit zijn omroepflat aan de rand van Hilversum en de VPRO-studio in een villa aan de ’s Gravelandseweg bezig met nadenken over en werken aan de vernieuwing van het medium radio. Het viel mij op dat Peter vrijwel nooit op dezelfde manier van zijn huis naar de studio en vice versa reed.

Erop terugkijkend zie ik hoe we bezig waren met het fantastische fenomeen radio. Door de gekste ideeën uit te proberen. En  door op zoek te gaan naar talenten, mensen als Wim Noordhoek, Jan Donkers, broer Jan Haasbroek, Rogier Proper, Jan Lenferink en Ineke van den Bergen, toen de nieuwe partner van Peter.

We wilden van alles. De genre-hygiëne doorbreken, oftewel stoppen met het uitzenden van allerlei soorten aparte programma’s. Dat leidde tot VPRO-Vrijdag en later Het gebouw. Menigeen verlangt nog altijd naar die programma’s terug. We wilden het eenrichtingsverkeer dat radio heel lang was terugdringen, onder meer door de reactietelefoon in te voeren. We wilden anders met de techniek omgaan. Door expres in onze zendtijd lange stiltes te laten vallen (wat wettelijk verboden was) en door het programmeren van ‘Drie langspeelplaten bij een open raam’ (presentatie: Wim Noordhoek) waardoor we bewust ruimte boden aan bijgeluiden.

We schonken geen aandacht aan het buitenlands nieuws via korte berichten van buitenlandse commentatoren, maar door zelf met de NAGRA-recorder naar de plekken van het nieuws te reizen. Naar de aanslag op Dutschke in West-Berlijn en de studentenopstanden in Parijs. Door zelf een witte elpee te maken van een Stones concert in Hyde Park.

Het leek alsof wij niet meer te stuiten waren. En als ik over wij schrijf, dan waren dat niet alleen Peter en ik, maar een groeiende groep van verwante radiocollega’s. We ontketenden een fake revolutie in Amsterdam en stonden op het Keizer Karelplein in Nijmegen aan de wieg van de lokale omroep. Enzovoort. Enzovoort. Vooral dankzij Peter Flik. Hij bepaalde het klimaat bij de VPRO-radio.

Mijn hoofd zit vol met herinneringen die ik met hem heb beleefd. Een congres onveilig maken met de actiegroep ‘De Gooise matras’. Samen op een naaktfoto in het weekblad HP tijdens een reportage over naturisme.

’s Nachts langs de autobahn bij een praatpaal de stem uit de paal (die een politieagent bleek te zijn) interviewen over de oorlog in Vietnam om dat gesprek vervolgens in een Keulse studio aan te bieden bij het nachtprogramma van de ARD. Tegen middernacht bij het raadhuis van Hilversum de revolutie uitroepen omdat we wisten dat daar een microfoon in de toren zat om de klok aan het eind van de zendtijd te laten horen. Met een verdraaide stem via de telefoon als meneer Van Hasselt in late night radioprogramma’s opduiken om het gesprek totaal te ontregelen. We daagden elkaar permanent uit om de grenzen van wat wel en niet kon te verkennen.

Dat aan dat onafscheidelijk als duo opereren na een aantal jaren een nogal onvermijdelijk einde moest komen, wisten we allebei. 

Maar wel jammer.

Peter Flik zal in mijn herinnering voortleven als een radio-genie, een absurdist en een goede vriend met wie ik idiote avonturen heb beleefd en heel veel gelachen heb. Met hem is ook een unieke vorm van radio definitief verdwenen.

cc-foto: Gerard Stolk