Per brief stemmen maakt de verkiezingen voor iedereen veilig

De zorg over het laten doorgaan van de verkiezingen voor de Tweede Kamer groeit en steeds meer burgemeesters willen het risico niet nemen. Vrijwilligers worden bang. Maar voor kwetsbare kiezers wordt de gang naar het stemlokaal ook een angstige deelname aan het grootste evenement van dit voorjaar. En dat terwijl alle andere evenementen verboden zijn om de verspreiding van Covid-19 te beperken.

Uit onderzoek door het Institute of Labor Economics is gebleken dat bij de Franse gemeenteraadsverkiezingen in maart verleden jaar in de vijf weken daarna de mortaliteit aanzienlijk steeg (IZA Discussion papers no. 13335). De onderzoekers concludeerden zelfs (uitgaande van het opkomstpercentage van 2014) dat het aantal doden onder ouderen 21,8% hoger zou zijn geweest.

Voor wie zijn gezond verstand gebruikt, is het logisch dat al die verplaatsingen en samenkomsten in kieslokalen een boost zullen geven aan de verspreiding van het virus. Een evenement van deze omvang zal voor een aantal landgenoten een dodelijke vergissing kunnen blijken.

Zo’n situatie vraagt om creatieve oplossingen. Als het voor iedere kiezer mogelijk wordt gemaakt om zijn stem per brief uit te brengen, zou dat een oplossing zijn. Het is logistiek nu nog mogelijk om dat te organiseren, al zou het dan eerst met een spoedwetje moeten worden ingevoerd.

Op dit moment staat het briefstemmen alleen open voor 70-plussers. Die groep is inderdaad kwetsbaar. Maar het RIVM wijst daarnaast ook groepen volwassenen met onderliggende aandoeningen aan als kwetsbaar voor het coronavirus. Het gaat om mensen met chronische luchtweg- of longproblemen, hartpatiënten, mensen met suikerziekte, nierziekte, ernstige leverziekte of ernstig overgewicht en patiënten met verminderde weerstand (bijvoorbeeld kankerpatiënten tijdens chemotherapie en/of bestraling). Deze groepen omvatten bij elkaar meer dan twee miljoen kiezers.

Het argument dat die kiezers dan maar met een volmacht moeten stemmen, is onjuist want die mogelijkheid geldt ook voor de 70-plussers. Als die laatste groep kwetsbaren de extra stemmogelijkheid krijgt van stemmen per brief, dan brengt het gelijkheidsbeginsel mee dat deze mogelijkheid ook moet worden opengesteld voor andere kwetsbaren, en eigenlijk voor iedereen die zichzelf kwetsbaar acht. Bovendien betekent stemmen met volmacht, dat je je stemgeheim prijsgeeft aan degene die de volmacht krijgt en dat je er niet zeker van bent dat deze wel zal gaan stemmen zoals jij hebt bepaald. Bij briefstemmen is het stemgeheim gewaarborgd en kan de uitgebrachte stem niet meer door iemand anders worden gewijzigd.

Helaas zullen kiezers afhaken, zo blijkt uit onderzoek. Van alle kiezers die het voornemen hebben te gaan stemmen, gaf blijkens onderzoek van De Hond 11 procent aan niet te zullen stemmen als er niet per brief gestemd kan. De onderzoeksresultaten bij de herverdelingsverkiezingen van november 2020 liggen daarmee in lijn: “Bijna een op de vijf niet-stemmers geeft aan dat ze vanwege corona niet zijn gaan stemmen”, aldus de conclusie (IPSOS, Verkiezingen in coronatijd, project 20094014). Als de Zuid-Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse variant ons overvalt, zal dat percentage zeker gaan toenemen. Dat leidt tot een regelrechte aantasting  van de democratische rechten die kiezers hebben.

Het kiesrecht is een onaantastbaar recht. En de overheid is verplicht de mogelijkheid om van je recht gebruik te maken, zo veel mogelijk te bevorderen. En ook om alle kiezers gelijkelijk te behandelen. Wie zelf zijn stem wil uitbrengen en niet met anderen wil delen op wie hij stemt, zal óf naar het stemlokaal moeten gaan (wat gevaarlijk is) óf de mogelijkheid moeten hebben per brief te stemmen.

Praktische hindernissen het briefstemmen voor iedereen mogelijk te maken, behoort een overheid gewoon op te kunnen lossen. Dat kan ook, als creativiteit en inzet maar groot genoeg zijn. Zo komen er ook minder mensen naar de stembureaus. De vrijwilligers die daar zitten, moeten allemaal met voorrang worden gevaccineerd. Bij de aanvang van de zitting moeten er genoeg sneltesten voorhanden zijn. Het is allemaal oplosbaar.

Juist van een minister van een partij die ‘democraten’ in haar naam voert, mag men verwachten dat zij haar uiterste best doet om praktische hindernissen voor het briefstemmen voor iedereen op te lossen. Laten de echte democraten die voor veilige verkiezingen in maart zijn, eens opstaan!