Pensioen moet je doen

Is er te weinig ‘pensioenbewustzijn’, komt het omdat men de kosten voor het opbouwen van een pensioen te hoog vindt of zijn er te weinig producten op de markt die geschikt zijn voor de zelfstandigen?

Ik denk dat zzp’ers niet veel anders tegen hun pensioen aankijken dan alle andere Nederlanders; ze vinden het onoverzichtelijk, nog heel ver weg en dus kan het als eventueel probleem nog wel even worden uitgesteld onder het motto ‘dat zien we dan wel’. Eigenlijk komt het er op neer dat mensen niet beseffen dat je per werkweek een dag voor je aanvullende pensioen moet werken. Wie als werknemer daar niet over nadenkt wordt min of meer gered doordat zijn pensioenpremie verplicht wordt ingehouden en gestald bij een ondernemings- of bedrijfstakpensioenfonds. Een zzp’er die een behoorlijk pensioen wil opbouwen moet eigenlijk gewoon 20 procent van het tarief dat hij aan zijn klanten rekent voor dat doel bestemmen. Wie dat niet doet zal ontdekken dat er dan later problemen kunnen ontstaan. De Sociaal Economische Raad denkt dat pas in de periode 2020-2030 duidelijk zal worden hoe goed of slecht het pensioen is van al die zzp’ers die de afgelopen jaren enthousiast ondernemer zijn geworden. Dan zijn al die 40 en 50 jarigen van nu aan hun pensioen toe.

Het is niet zo dat zelfstandig ondernemers zonder personeel het niet nodig vinden om een pensioen op te bouwen. Uit onderzoek dat wij onder onze leden hebben gedaan blijkt dat het met het pensioenbewustzijn wel goed zit. Maar hoe kun je dat wat je voor je pensioen reserveert nou het best inzetten? Hoeveel mogelijkheden zijn er om een pensioen op te bouwen dat voldoet aan de eisen van zelfstandige ondernemers: flexibel, transparant, betaalbaar en met voldoende rendement?

Wie uit een vaste baan komt kan nog tien jaar aangesloten blijven bij zijn ‘oude’ werknemersfonds. De premie die dan betaald moet worden, bestaat uit zowel de werknemersbijdrage als de (voormalige) werkgeversbijdrage. Het goede nieuws voor oudere starters is dat ze vanaf volgend jaar voor die hele periode ook fiscale mogelijkheden krijgen. Tot nu toe was dat maar drie jaar het geval.

Wie is aangewezen op lijfrentes of banksparen zal merken dat die producten heel wat meer nadelen hebben dan een pensioenfonds. Ze zijn fiscaal minder aantrekkelijk, ze kennen minder bescherming en ze zijn vaak niet transparant. Het gaat vaak om hoge kosten en risico’s ( woekerpolissen) of ze leveren niet al teveel op (banksparen). Het opbouwen van een Fiscale Oudedags Reserve (FOR) via een deel van de winst, betekent dat je te maken krijgt met een heleboel regels en voorwaarden waaronder je later over dat geld kunt beschikken.

Andere ‘spaarmogelijkheden’ zoals het opbouwen van een bedrijfskapitaal of gaan werken in dienst van je eigen bedrijf zijn voor zzp’ers maar zelden mogelijk. Het eigen huis als spaarpot is dan nog het beste idee. Boetevrij aflossen op de hypotheek geeft heel wat meer rendement dat de magere spaarrente van dit moment. Lage of geen woonlasten na je pensioen zorgen pas echt voor bestedingsruimte.

Ik vind dat de overheid in elk geval alle burgers gelijk moet behandelen bij het fiscaal faciliteren van het opbouwen van een pensioen. Dat is nu niet het geval . Die gelijke behandeling moet er ook komen voor het beschermen van opgebouwd pensioen in tijden dat het tegenzit. In geval van een faillissement kan een ondernemer bijvoorbeeld nu fluiten naar een via banksparen opgebouwd pensioen. Nog vreemder is het als een verzekeraar of een bank waar pensioengeld is ondergebracht failliet gaat. Als dat onverhoopt mocht gebeuren blijken er meer zekerheden geregeld te zijn voor pensioengelden van werknemers dan voor de pensioenvoorzieningen van ondernemers.

Dan maar een eigen pensioenfonds voor zzp’ers? FNV Zelfstandigen praat met een aantal experts op pensioengebied over de mogelijkheden voor een speciaal pensioenfonds voor zelfstandigen:  flexibel, transparant en met een opting-out.

Een collectief fonds betekent het delen van kosten en risico’s, maar ook het delen van de winst en biedt mogelijkheden voor een goede fiscale regeling. Uitgangspunt is dan om met zoveel mogelijk deelnemers een aantrekkelijk product op de markt te krijgen. Daarnaast zou – als andere mogelijkheid – moeten worden uitgezocht of zelfstandigen zonder personeel zich niet gewoon moeten kunnen aansluiten bij een bestaand bedrijfstakpensioenfonds. Als ze daar zelf voor kiezen. Een zelfstandigen is een ondernemer en geen dief van zijn eigen portemonnee.