Participeren doe je niet met de Participatiewet

Maandag presenteerde staatssecretaris Jetta Klijnsma eindelijk de Participatiewet. Het resultaat is zeer teleurstellend. Op allerlei fronten is het wetsvoorstel een verslechtering voor arbeidsgehandicapten, met als resultaat dat grote groepen de bijstand in zullen verdwijnen en dat hun kansen om op de reguliere arbeidsmarkt mee te draaien, ernstig geschaad worden.

De beloofde baangarantie van 125.000 banen blijkt een wassen neus te zijn. De baangarantie – die het eerder voorgestelde quotum verving – is alleen beschikbaar voor arbeidsgehandicapten die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen. Deze beperking zorgt ervoor dat grote groepen dus niet in aanmerking komen voor deze baangarantie. We hebben het dan over veel arbeidsgehandicapten met een goede opleiding, waaronder veel blinden en slechtzienden, doven en chronisch zieken. De kans dat zij een baan kunnen vinden neemt drastisch in een krappe arbeidsmarkt, en omdat ze niet onder de baangarantie vallen.

Er is daarnaast veel onduidelijk over de voorzieningen die nodig zijn om mensen met een beperking aan het werk te helpen. Het gaat hier met name om essentiële middelen als de jobcoach, werkplaatsaanpassingen en de loonkostensubsidie. Juist op deze middelen bezuinigt het kabinet ruim 1,6 miljard euro. Het is niet duidelijk welke groepen voor deze voorzieningen in aanmerking komen en wat het budget van de gemeenten is om deze diensten te verlenen. Het is van groot belang dat het kabinet begrijpt dat deze groepen maximale ondersteuning nodig hebben om werk te vinden – en nog belangrijker – om aan het werk te blijven. Als werkgevers en werknemers niet vanzelfsprekend van deze voorzieningen gebruik kunnen maken, dan is het einde zoek.

De Participatiewet gaat ook gebruik maken van dwangmiddelen voor Wa-jongers die de bijstand ingaan als zij herkeurd worden met arbeidsvermogen. Ze kunnen gedwongen worden vrijwilligerswerk te gaan doen of andere onbetaalde werkzaamheden. Deze dwang is zeer ongepast voor deze groep, en het is beter als er met directe gesprekken hierover gesproken wordt over hoe deze groep kan bijdragen aan de samenleving, zonder dat er met sancties gedreigd wordt. Voor mensen met een urenbeperking wordt helemaal niets gedaan, en voor hun blijft werken niet lonen. Thuis op de bank zitten is dan nog voordeliger en dat kan niet de bedoeling zijn van een wet die ‘participeren’ moet stimuleren. Voor mensen die maar een bepaald aantal uren kunnen werken, wordt het loon aangevuld tot bijstandsniveau. Dan loont werken dus niet. Wij pleiten ervoor dat deze mensen een deel van wat ze verdienen, mogen houden bovenop het bijstandsniveau. Een medische urenbeperking is geen keuze en het heeft geen zin deze mensen te prikkelen om meer te gaan werken dan ze aankunnen.

En er is nog een groep waar helemaal niemand het over heeft. De mensen met een arbeidshandicap die straks geen of een lagere uitkering krijgen, omdat ze een partner hebben of bij hun ouders wonen. Gemeenten hebben er geen of weinig financieel belang bij om deze groep aan het werk te helpen. En dus dreigen ook voor deze groep de arbeidskansen te verslechteren.

Het is ontzettend jammer dat de PvdA – die zich 2 jaar geleden nog ageerde tegen de Wet Werken naar Vermogen – zich achter dit wetsvoorstel schaart. Een wet die een inclusieve arbeidsmarkt moet bevorderen, garandeert juist uitsluiting van grote groepen arbeidsgehandicapten en snijdt hard in de budgetten die deze groepen aan het werk moet helpen. Hoe kan men in deze context spreken van participeren? Wat betreft CNV Jongeren is het het wetsvoorstel onacceptabel, en zoals het er nu uitziet, is de wet haar naam onwaardig.

Dit artikel is geschreven door Michiel Hietkamp (26), v oorzitter van CNV Jongeren en Nauman Janjua (24), b estuurslid bij CNV Jongeren en Publicist