Overstromingen Nederland, Duitsland en België direct gevolg klimaatcrisis

Voor wie nog twijfelde: het extreme weer van de afgelopen weken, zoals de watersnood in Duitsland, België en het zuiden van Nederland en de hittegolven als in de Verenigde Staten, Siberië en rond de Middellandse Zee, zijn het directe gevolg van klimaatverandering. Dat blijkt uit nieuw grootschalig internationaal onderzoek. Deze extreme weersomstandigheden zullen naar alle waarschijnlijkheid jaarlijks terugkeren.

Dat het veel regent of dat er warmere dagen zijn is an sich niet heel uitzonderlijk, maar het is de hoeveelheid regen en de hoogte van de temperaturen die versterkt worden door de toegebrachte schade aan het klimaat door toedoen van de mens. Zo waren de stortbuien waarbij alleen al in Duitsland zeker 222 mensen om het leven kwamen, zo’n 20 procent heviger als gevolg van de opwarming van de aarde. Ook blijkt uit het onderzoek van de World Weather Attribution-groep (WWA), waaraan ook Nederlandse wetenschappers deelnamen, dat de Siberische hittegolf, maar ook de Australische bosbranden van de afgelopen twee jaar, te wijten zijn aan de klimaatcrisis.

Voor het onderzoek werd gebruik gemaakt van meteorologische metingen, computermodellen met hoge resolutie en peer-reviewed onderzoeksmethoden. Daarbij werd de frequentie van extreme regenval zoals in Duitsland, België en Nederland in het huidige verwarmde klimaat, vergeleken met de frequentie die verwacht wordt in een wereld zonder door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Het resultaat: de klimaatcrisis heeft de kans op extreme regenval 1,2 tot 9 keer groter heeft gemaakt en dergelijke stortbuien in de regio zijn nu 3% tot 19% intenser. De warmere lucht als gevolg van de opwarming van de aarde kan 7% meer waterdamp bevatten per 1 graad Celsius stijging.

In het klimaatakkoord van Parijs, opgesteld in 2015, is overeengekomen dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot een stijging van 1,5 procent, met een maximale uitschieter van 2 graden. Uit meer recente onderzoeken bleek al dat zelfs dat streven te optimistisch is om verregaande klimaatverandering en daarmee aantasting van het leefgebied voor de mens, te voorkomen. Die doelstelling zou dus verder naar beneden moeten worden bijgesteld, vindt ook professor Maarten van Aalst van de Universiteit Twente en een van de onderzoekers van de WWA:

Voor het onderzoek richtten de wetenschappers zich op de regio rond de twee zwaarst getroffen gebieden, die rond de Duitse rivieren Ahr en Erft en de Maas in België. De rivierstanden zelf konden niet worden geanalyseerd, onder meer omdat een aantal cruciale meetstations door de overstromingen zijn vernietigd. Wel bleek uit het onderzoek dat bijvoorbeeld de relatief kleine rivier de Ahr op het piekmoment evenveel water doorvoerde als de Rijn. Oftewel, er stroomde een gigantische rivier door een daar totaal niet op berekend klein dal. De kans dat dat gebeurt is nu zo’n 0,25 procent per jaar, maar dat risico wordt de komende jaren alleen maar groter.

“Deze overstromingen hebben ons laten zien dat ook ontwikkelde landen niet veilig zijn voor de ernstige gevolgen van het extreme weer dat we hebben gezien en waarvan bekend is dat ze heviger worden door de klimaatverandering”, zegt mede-onderzoeker Friederike Otto van de Universiteit van Oxford. “Dit is een urgente wereldwijde uitdaging en die moeten we aangaan. De wetenschap is daar duidelijk over en is dat al jaren.”

Behalve het drastisch verminderen van de uitstoot, waarschuwen de onderzoekers dat er meer maatregelen nodig zijn. Te denken valt dan aan noodwaarschuwingssystemen die tijdig laten weten dat extreem weer op komst is. Daarnaast moet er ingrijpende verbetering van de infrastructuur plaatsvinden, zodat wanneer nodig mensen weg kunnen komen uit de getroffen gebieden.