Overheid laat kreupele, zieke dieren aan hun lot over

Afgelopen week werden acht verwaarloosde runderen en een kalf geëuthanaseerd bij een Drentse melkveehouder. Ze uit hun lijden verlossen was de enige diervriendelijke optie, meldt NOS. Maar pas nadat de dieren nog drie weken langer aan hun lot worden overgelaten. Wie naar de Nederlandse overheid kijkt voor bescherming, komt er bekaaid vanaf.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gaat op 3 augustus langs bij de boer, naar aanleiding van een anonieme melding. Inspecteurs treffen ernstig verwaarloosde, kreupele koeien aan. Dieren in beslag of in bewaring nemen ligt voor de hand. Maar dat is niet het beleid bij de inspectiedienst. En dus vertrekken de inspecteurs en komen pas drie weken later terug. Inmiddels zijn acht runderen en een kalf er zo slecht aan toe dat ze per direct moeten worden geëuthanaseerd.

Het wordt erger. Nadat hun lotgenoten een genadig spuitje hebben gekregen, blijft de rest achter. “Gezond genoeg”, volgens de NVWA, “dus geen reden om de dieren mee te nemen.” De overheidsinstantie komt wel terug wanneer ook deze dieren geëuthanaseerd moeten worden.

Het is schrijnend dat de NVWA dit ziet als adequaat optreden. Dat de overheid niet eens in staat is op te treden tegen de meest overduidelijke wetsovertredingen, biedt bitter weinig hoop op verbetering. Dat is exemplarisch voor dit (gevallen) kabinet en zijn bewindspersonen. Hier zijn het kreupele, zieke dieren die aan hun lot worden overgelaten, bij jeugdzorg zijn het kinderen in nood; in het toeslagenschandaal alleenstaande ouders. Wie in ons gave landje in een machteloze positie terecht komt, kan het wel schudden.

Het is geen zeldzaam incident dat inspecteurs dieren aantreffen die er zo slecht aan toe zijn. In april bericht EenVandaag dat op tientallen tot honderden veehouderijen dieren nog altijd structureel ernstig worden mishandeld en verwaarloosd. De overheid is op de hoogte, maar grijpt niet in, vertellen (ex-)medewerkers van de NVWA in de tv-uitzending. Een inspecteur vertelt: "Via een cosmetische truc is de lijst met bedrijven sterk ingekort. Aan die andere bedrijven mogen we geen aandacht meer besteden."

De uitzending wordt ondersteund door onderzoek van Dier&Recht. De door de stichting opgevraagde en geanalyseerde inspectierapporten van de NVWA maken pijnlijk duidelijk hoe gruwelijk en langdurig de dieren in probleemstallen lijden. De pagina’s staan vol met zieke, gewonde, verhongerende en wegkwijnende dieren in uitzichtloze situaties. Het is misselijkmakend dat dit wordt gedoogd. In plaats van dieren direct weg te halen, laten inspecteurs ze achter bij boerendie niet eens in staat zijn basale zorg te leveren.

Uiteraard herkent landbouwminister Adema zich niet in dit beeld en zegt geschrokken te zijn. Asjemenou! “Dierenwelzijn moet altijd voorgaan, niet de economische belangen.” In antwoord op mondelinge vragen van Leonie Vestering (PvdD) belooft de minister een stevig gesprek te voeren met de Inspecteur-Generaal van de NVWA. Die stevige gesprekken hebben zijn voorgangers ook al gevoerd. Ferme taal voor de bühne.

Naar aanleiding van onderzoek van Dier&Recht beloofde toenmalig landbouwminister Schouten in 2019 ook al verbetering. Sindsdien lijken vooral de pogingen om de falende handhaving te verhullen te zijn geïntensiveerd.

Zolang de overheid meer energie steekt in het verdoezelen van dierenleed dan in het aanpakken ervan, blijven gruwelijke situaties zoals die bij de Drentse melkveehouder keer op keer voorkomen. Het grotere probleem zijn dan ook niet de probleemboeren die hoognodig ander werk moeten zoeken, maar de ernstige nalatigheid van de overheid in de uitoefening van haar taken.