Overheid en OMT doen aan cherry picking van coronacijfers

Het is toch op zijn minst opvallend dat van Dissel c.s. en Rutte c.s. nu al weken reppen over de niet te overziene ernst van de ‘Britse variant’. Dit is, zoals Bert Wagendorp scherp uiteenzette in zijn Volkskrant-column van 17 januari het nieuwe codewoord om welk beleid dan ook door te drukken, tot de niet rechtmatige avondklok aan toe, zoals op dinsdag 16 februari bleek. Hoe nu over de Engelse variant gesproken wordt, doet erg denken aan april 2020, toen Gommers, Kuipers en Rutte c.s. ons bij herhaling met klem waarschuwden voor het feit dat ‘de piek pas eind mei te verwachten viel’, terwijl de besmettingsgraad eind april al over zijn hoogtepunt bleek te zijn. Hoe dat kwam, ‘verbaasde de experts ten zeerste’.

Het is, zoals treffend in Maarten Keulemans’ stuk in de Volkskrant van 17 februari beschreven wordt, wellicht de verantwoordelijkheid van het almachtige OMT en ambtenaren van VGZ, om een juiste bloemlezing van cijfers aan de schoothonderige regeringslieden te bieden – want anders gaan zij er, zoals steeds maar weer blijkt, onherroepelijk mee aan de haal.

Het lijkt zo te zijn dat de regering en het OMT, en misschien ook wel een beetje de media, willen dat het virus ernstig is – want waarom is er dan niet veel meer aandacht voor minder doemdenkerige vooruitzichten? Er lijkt een breed gedragen onwil te zijn het voortdurende apocalyptische scenario vaarwel te zeggen. En waarom bestaat die onwil? Zou het niet veel fijner zijn om te focussen op mogelijk positievere toekomstvisies? De overheid en het OMT doen aan cherry picking van coronacijfers. In de wetenschap is het niet de bedoeling om op deze manier data te ‘kiezen’; er moet naar gestreefd worden kennis zo eerlijk mogelijk weer te geven. Alle facetten moeten belicht worden, om tot een zo waarheidsgetrouw mogelijk beeld te komen. Maar overheidslieden zijn over het algemeen geen wetenschappers. Bij voortduring worden de meest zwartgallige coronacijfers gekozen en deze worden vervolgens gebruikt om zeer ingrijpend beleid te formuleren.

Maken Rutte c.s. zich hier schuldig aan banaal ramptoerisme? Dat denk ik niet, want daar duurt de coronacrisis inmiddels echt te lang voor. Het is op geen enkele manier leuk meer, ook voor de leden van het kabinet niet. En waarom dan toch die drive, om steeds van het ergste uit te gaan? Je zou kunnen zeggen dat het goed is om het volk op het ergste voor te bereiden, dan kan het namelijk alleen maar meevallen. Maar daar kleeft een groot risico aan, zoals Keulemans beschrijft: de geloofwaardigheid van het regeringsbeleid wordt ernstig ondermijnd. Nu worden reeds voor de tweede maal zeer draconische en buitenproportionele maatregelen genomen op basis van dergelijke angstzaaierige voorspellingen, en dat is een kwalijke zaak.

Zou het niet zo kunnen zijn dat de coronacrisis voorziet in een ‘chance of a lifetime’ voor bestuurders? Zou het niet zo kunnen zijn dat mensen aan het roer ook echt aan het roer willen staan, en dus zoveel mogelijk (uiteraard legitieme) macht uit willen kunnen oefenen? En voorziet die coronacrisis niet in een voortdurende stroom van een enorme hoeveelheid ‘door het acute en levensbedreigende karakter van corona’ gerechtvaardigde legitieme macht ? Ik wil overigens niet beweren dat het allemaal bewust plaatsvindt. Ik geloof dat het OMT en de regering ervan overtuigd zijn dat ze goede bedoelingen hebben. Maar het zou best zo kunnen zijn dat het onderbewuste hen ertoe drijft steeds de meest bedroevende scenario’s te cherrypicken, opdat ze de slagkracht, die ze al hun gehele bestuurderscarrière nastreven en nu eindelijk gevonden hebben, niet op hoeven te geven. Het komt immers niet zo vaak voor, dat je per acuut zomaar even 17 miljoen mensen vanaf 9 uur ’s avonds op kunt sluiten.