Oproep aan burgers en leiders van de Europese Unie voor meer democratie

Vandaag hebben wij als Europeanen een kans de Europese Unie om te vormen tot de eerste democratische, multinationale, meertalige grootmacht. Een grootmacht die is gebouwd door haar burgers en open staat voor de wereld. Laat ons die kans grijpen.

De COVID-crisis heeft ons allemaal bewust gemaakt van de broosheid van onze lotsbestemmingen en hoe die onderling afhankelijk zijn. Het heeft ons het belang van Europa in een op vele vlakken gepolariseerde wereld getoond. Het heeft de noodzaak doen inzien ons te verenigen om zo de enorme ecologische, economische, sociale en gezondheidsuitdagingen waarvoor we gesteld worden het hoofd te bieden. Het heeft het unieke karakter van ons economische en sociale model geopenbaard.

In deze ongekende tijden, en ondanks de krachtige valse verleidingen ons louter naar binnen te keren, heeft de EU er voor gekozen haar blik naar buiten te richten en de loze beloftes van de ‘ieder voor zich’-mentaliteit te doorzien. Gedurende de eerste golf van de pandemie durfden Europeanen een nieuw soort solidariteit te omarmen, collectieve steun voor worstelende bedrijven en werkeloze burgers te realiseren en een in termen van grootte, filosofie en respect voor wetgeving ongekend, veelomvattend herstelplan op te stellen. Voor een Unie die na crises de balans opmaakt en met versterkte veerkracht haar burgers beter beschermt.

Hoewel dit tot tevredenheid stemt, zijn we ons er ook van bewust dat plannen en acties alleen zinvol zijn als deze de belangen van de burgers van de Unie blijvend dienen en onderdeel zijn van een perspectief dat het Europese project nieuw leven inblaast. Er is een aanzienlijk risico dat er anders regels en levensstijlen worden opgelegd die we niet willen. Dat geldt zeker in het digitale domein, dat wordt gedomineerd door een beperkt aantal systeembepalende grote platformen.

Wat is het alternatief? Op de eerste plaats het beschikbaar stellen van concrete middelen om het Europese herstelplan succesvol te implementeren en tegelijkertijd de ondersteunende systemen voor de economie te behouden. Dit betekent een uitbreiding van arbeids- en inkomensondersteuning voor alle categorieën werk, inclusief de uitzonderlijke beroepen en zelfstandigen. De financiële omvang van het herstelplan is enorm, maar van een reële reflectie op de benodigde kwaliteit van de investeringen, zodat die een grote impact hebben op zowel duurzame als sociaal inclusieve groei, is nog geen sprake geweest. Naar het zich nu laat aanzien zullen de nationale herstelplannen die momenteel opgesteld worden en voor een aanzienlijk deel met Europees geld gefinancierd, zich richten op oude, gedateerde digitale en ecologische projecten.

Er is een dringende noodzaak die situatie te corrigeren en daarbij burgers en sociale partners beter te betrekken in de keuzes die gemaakt moeten worden. Terwijl tegelijkertijd werkelijk Europese investeringen gepromoot moeten worden die een New European Deal, inclusief een Green New Deal, kunnen waarborgen. Het succes van een dergelijk plan is dat het afrekent met het wantrouwen tussen lidstaten met een verschillend uitgavenpatroon en voorwaarden creëert voor het enige realistische Europees langetermijn-budget dat van Europa in de 21ste eeuw een economische, ecologische en culturele grootmacht kan maken.

Ten tweede speelt de kwestie om van de Conferentie voor de Toekomst van Europa een ervaring van echte democratische burgerparticipatie te maken. De ambitie daarvan moet duidelijk zijn: een gedeelde, vooruitblikkende en gedurfde visie op onze toekomst voor de komende decennia. De WeEuropeans -ervaring, die 38 miljoen burgers in 27 landen en in 24 talen bereikte , toont de echte behoefte van Europese burgers om deel te nemen aan het vormgeven van onze gemeenschappelijke toekomst door middel van een nieuwe vorm van overlegdemocratie, die onze representatieve democratie aanvult.

Alleen deze nieuwe democratische benadering, die gericht is op echt Europees burgerschap, kan leiden tot een Unie van welzijn, vrede en solidariteit die kansen biedt voor iedereen. Een Unie die, door burgers, lidstaten, ambtenaren en sociale partners te mobiliseren, concrete oplossingen kan bieden voor de toenemende ongelijkheid en werkloosheid; die bijdraagt aan het behoud van onze planeet; die de fundamentele waarden, van eenheid, vrijheid, solidariteit en democratie, garandeert en beschermt.

Het is nu noodzakelijk ons de middelen te geven om op een legitiemere, efficiëntere en snellere manier besluiten te nemen. Deze besluitvormingscapaciteit is essentieel in een tijd waarin technologische veranderingen snel toeneemt net als de herschikking in de posities van ’s werelds grootmachten. Op basis van de huidige verdragen kunnen we van de nu altijd vereiste consensus op bepaalde gebieden overstappen naar een systeem van stemmen met gekwalificeerde meerderheid. Laten we zo snel mogelijk overgaan op het stemmen met een geldige meerderheid bij al het beleid en op alle acties van de Unie. Laten we van een systeem van zwakke samenwerking overgaan op een project van gezamenlijke opbouw!

Wij betreuren het vertrek van onze Britse vrienden en zijn ervan overtuigd dat er een speciale en zeer nauwe verhouding met Londen tot stand zal komen. Als er echter één les kan worden getrokken uit hun toetreding en vertrek, dan is het wel dat hoe meer uitzonderingen er voor een lidstaat worden gemaakt, hoe minder deze staat zal uitblinken in Europese eenheid en solidariteit. De tijd is nu echt aangebroken om de eenheid van onze Unie werkelijk te realiseren.

Laten we duidelijk zijn: dit is enkel mogelijk als we onze diversiteit oprecht waarderen en zo ook en de culturele, economische, sociale en historische bijdragen van iedereen. Laten we eindelijk het lef hebben om cultuur in de kern van het Europese systeem te plaatsen, zodat we opnieuw een groot centrum van creativiteit worden dat wereldwijn de beste talenten aantrekt.

Maar nogmaals, dit nieuwe Europese podium is enkel mogelijk als elke burger verantwoordelijkheid voor het Europese project neemt, middels het institutionaliseren van een proces van overlegdemocratie. Een proces dat continu, transparant en inclusief is en een concrete doorvoering van genomen besluiten garandeert. Dit is een essentiële voorwaarde om van de Unie een project voor iedereen te maken!

De ‘window of opportunity’ is beperkt, maar de context is nu gunstig op zowel Europees als mondiaal niveau. Onze collectieve verantwoordelijkheid is enorm. Laten we, nu er nog tijd is, de miljoenen burgers uit de vier windstreken van onze Unie die bereid zijn om zich hieraan te wijden, verenigen.

László Andor (HU), econoom, voormalig Europees Commissaris; Lionel Baier (CH), filmregisseur; Brando Benifei (IT), lid Europees Parlement, S&D groep, voorzitter Spinelli groep; Massimo Cacciari (IT), filosoof, oud-burgemeestwer van Venetië, oud-lid Europees Parlement; Jasmina Cibic (SLO), kunstenaar; Daniel Cohn-Bendit (FR/DE), oud-voorzitter Groenen in het Europees Parlement; Jože P. Damijan (SLO), econoom; Axel Dauchez (FR), oprichter Make.org; Philippe de Buck (BE), voormalig directeur-generaal Business Europe; Paul Dujardin (BE), directeur-generaal BOZAR; Pascal Durand (FR), lid Europees Parlement, Renew Europe groep; Anthony Ferreira (FR), secreatirs-generaal CIVICO Europa; Michele Fiorillo (IT), filosoof, coördinator CIVICO Europa netwerk; Cynthia Fleury (FR), filosoof; Markus Gabriel (DE), filosoof; Costa-Gavras (FR/GR), filmregisseur; Felipe González (ES), voormalig premier, oud-voorzitter Reflection Group on the Future of Europe; Sandro Gozi (IT), lid Europees Parlement, Renew Europe groep, voorzitter Union of European Federalists (UEF), voormalig minister Europese Zaken; Ulrike Guérot (DE), politicoloog, directeur European Democracy Lab; Danuta Hübner (PL), voormalig Europees Commissaris, lid Europees Parlement, EPP groep ; Aleksander Kwaśniewski (PL), voormalig president; Philippe Lamberts (BE), co-voorzitter van de Groenen/EFA groep Europees Parlement; Robert Menasse (AT), Europees schrijver in Duits; Jonathan Moskovic (BE), voormalig coördinator van G1000, adviseur voor democratische innovatie; Stojan Pelko (SLO), voormalig staatssecretaris van cultuur; Janez Pipan (SLO) theaterregisseur; Rossen Plevneliev (BG), oud-president; Nina Rawal (SE), oprichter “Emerging Health Ventures”; Maria João Rodrigues (PT), oud-lid Europees Parlement, voorzitter Foundation for European Progressive Studies (FEPS); Petre Roman (RO), oud-premier; Yvan Sagnet (CM), schrijver, oprichter NoCap Association; Fernando Savater (ES), filosoof; Roberto Saviano (IT), schrijver; Elly Schlein (IT), vicepresident van de regio Emilia Romagna, oud-lid Europees Parlement; Andreas Schwab (DE), lid Europees Parlement, EPP groep; Gesine Schwan (DE), voorzitter van het Humboldt-Viadrina governance platform; Daniela Schwarzer (DE), directeur Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik e. V. (DGAP); Denis Simonneau (FR), president of EuropaNova; Claus Haugaard Sørensen (DK), voormalig directeur-generaal van de Europese Commissie; Farid Tabarki (NL), oprichter Studio Zeitgeist; Guy Verhofstadt (BE), oud-premier, lid Europees Parlement, Renew Europe Groep; Boštjan Videmšek (SLO), Journalist, EU Klimaatpact ambassadeur; Vaira Vike Freiberga (LT), oud-president; Cédric Villani (FR), Wiskundige, Fields Medal, parlementariër ; Luca Visentini (IT), secretaris-generaal European Trade Union Confederation; Sasha Waltz & Jochen Sandig (DE), respectievelijk choreograaf en directeur van de Sasha Waltz Company; Alenka Zupančič (SLO) filosoof; Slavoj Žižek (SLO), filosoof.

Deze oproep is een initiatief van de co-presidenten van CIVICO Europa, Guillaume Klossa, voormalig sherpa reflectiegroep over de toekomst van Europa (Europese Raad) en voormalig directeur van de European Broadcasting Union, en Francesca Ratti, voormalig adjunct-secretaris-generaal van het Europees Parlement.

Ondersteuning van deze oproep kan via: www.civico.eu Contact: guillaume.klossa@civico.eu – francesca.ratti@civico.eu