Oplossingen voor de kwakkelende Jeugdzorg

Afgelopen week luidde Jeugdzorg Nederland opnieuw de noodklok. Een aantal grote jeugdzorgorganisaties staat op omvallen. Tegelijkertijd maken nieuwe kleine organisaties meer winst dan verwacht. Het is het zoveelste teken aan de wand dat de zorg voor kwetsbare jongeren in Nederland slecht geregeld is. CNV Zorg & Welzijn is de afgelopen jaren regelmatig betrokken geweest bij sluiting van jeugdzorgorganisaties die jongeren met complexe problemen opnemen en behandelen. Bijvoorbeeld bij Juzt (een instelling in West-Brabant waar 1200 jongeren werden behandeld) en bij de Hoenderloo Groep, locaties Hoenderloo en de Kop van Deelen, beide onderdeel van Pluryn waar zo’n 200 jongeren onderdak en behandeling kregen.

Dit soort sluitingen is een absolute ramp voor de jongeren en hun gezinnen. Voor medewerkers van de instellingen is het niet veel beter. In turbulente periodes proberen ze de zorg voor de jongeren en hun gezinnen op niveau te houden. Ze krijgen te maken met vele wisselingen waardoor de contacten met cliënten met complexe problemen vaak vluchtig zijn, ze raken verstrikt een wildgroei van administratie en proberen onhoudbare situaties uit alle macht recht te breien.

Hoe komen we nu eindelijk tot een solide jeugdzorg? Wij zeggen dat jeugdzorgwerkers de sleutel tot succes zijn. Op dit moment hanteren gemeenten bijvoorbeeld voor complexe jeugdhulp hetzelfde tarief als voor eenvoudige jeugdhulp.  Als gemeenten luisteren naar medewerkers in de jeugdzorg dan weten ze dat voor hulp aan jongeren die in een instelling wonen gewoon meer geld nodig is dan voor bijvoorbeeld een dyslexietraining.

Kijken we naar de Hoenderloo Groep. Afgelopen zomer ging deze instelling door gebrek aan financiële middelen ten gronde. Logisch want zelfs voor het maaien van het gras op de instelling had de gemeente geen geld over, het waren immers ‘niet zorg-gerelateerde kosten’.

Jongeren met complexe problemen kunnen alleen worden opgevangen, begeleid en behandeld als we in instellingen ook een leefbare situatie creëren en niet een gebouw met betonnen muren op een industrieterrein. Dat kost geld en dat moeten we er als zorgzame samenleving voor over hebben. Al was het maar omdat nóg meer beknibbelen op de jeugdzorg op langere termijn enorme kosten met zich meebrengt. Denk aan bestrijding van criminaliteit, zwervende jongeren met gedrags- en psychische problemen en beperkte beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt. Deze notie wordt met de penibele financiële situatie van gemeenten in verband met corona nóg belangrijker.

CNV Zorg en Welzijn heeft er regelmatig op gewezen dat duidelijke budgetten voor jeugdhulporganisaties met langere contracten zorgen voor een solide jeugdzorg. Daarbij moeten gemeenten en organisaties (complex/niet complex, gevestigd en nieuw) beter met elkaar samenwerken. De versnippering in zich splitsende zorgregio’s met een wirwar aan aanbieders, regelingen, urentoewijzingen en inkoopvoorwaarden moet een halt worden toegeroepen. Het huidige financieringsmodel is daarbij teveel gericht op volume en concurrentie, in plaats van op kwaliteit en samenwerking. De stem en de expertise van jeugdzorgwerkers is bij deze verbeteringen onontbeerlijk om de jeugdzorg nu eindelijk eens gesmeerd te laten werken.