Openbaar vervoer slechter én duurder: ook gezinnen met modale inkomens kunnen ov amper betalen

Huishoudens met een modaal inkomen (3433,68 bruto per maand) kunnen het zich nauwelijks nog veroorloven om met het openbaar vervoer te reizen. Dat blijkt uit onderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Terwijl de klimaatcrisis voortwoekert en het van groot belang is de auto zoveel mogelijk te laten staan, steeg de prijs van reizen met het ov in de periode 2015 – 2023 met bijna 30 procent.

Het Nibud berekende dat een gezin met een modaal inkomen en twee kinderen dat buiten de stad woont tot wel 475 euro per maand tekortkomt voor noodzakelijke reizen. Voor een gezin met drie kinderen loopt dat op naar 853 euro per maand. Stellen zonder kinderen komen 210 euro tekort. Voor gezinnen in zeer stedelijk gebied is dat respectievelijk 241 euro, 467 euro en 126 euro.

Eerder was al duidelijk dat huishoudens met lagere inkomens grote moeite hadden de reiskosten van het ov op te hoesten, maar uit het nieuwe onderzoek blijkt nu dus dat die groep veel groter is. Nibud voerde het onderzoek uit in opdracht van de Mobiliteitsalliantie, waarin onder meer de ANWB, NS, BOVAG en Bouwend Nederland vertegenwoordigd zijn.

Volgens de alliantie hebben de hoge vervoerskosten niet alleen nadelige gevolgen voor de bestaanszekerheid, gezondheid en vrijheid om te reizen, maar tast het ook het sociaal weefsel van de samenleving aan. "Toegang tot betaalbare mobiliteit is een randvoorwaarde om deel te kunnen nemen aan de samenleving", aldus Marga de Jager, voorzitter van de Mobiliteitsalliantie. "Of dat nu is om naar werk of een sollicitatie te gaan, een ouder te bezoeken om mantelzorg te verlenen of om kinderen naar de sportclub te brengen."

Tegenover de exorbitant hoge prijzen van het openbaar vervoer, staat ook nog eens dat reizen met het ov helemaal niet efficiënter is. Vorige week bleek uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving dat de auto altijd sneller is, zelfs in de spits. Vooral huishoudens met lage inkomens, oververtegenwoordigd in de groep mensen zonder auto, zijn hiervan de dupe. Dat brengt grote risico’s met zich mee, bijvoorbeeld voor ouderen. Uit de analyses blijkt dat 30 procent van de ouderen niet binnen een half uur bij zorg kan komen, en 12 procent niet binnen 45 minuten.

De verwachting is dat in 2025 de prijzen van het ov verder omhooggaan. Een ritje met de bus, trein, tram of metro zal vermoedelijk nog eens 3 procent duurder worden. Vorig jaar was er al sprake van dat het ov ruim 11 procent duurder moest worden, maar de Tweede Kamer vond dat te veel en hield het via de motie-Bikker unaniem tegen. Het Planbureau voor de Leefomgeving constateerde ook dat veel mensen die wel in het bezit zijn van een auto zeggen liever het ov te nemen, maar hiervan worden weerhouden door de hoge kosten en lange reistijden.