Op naar de nul mishandelde kinderen

Veel van wat ik schrijf gaat over het recht op goed onderwijs voor ieder kind. Daar sta ik voor. Goed onderwijs begint bij professionele en vitale leraren die leerlingen laten leren en de juiste leerstof aanbieden. Leraren die kinderen uitdagen om te komen tot (samen) leren en groei in hun algehele ontwikkeling. Naast deze randvoorwaarde moeten de omstandigheden voor de leerlingen thuis op orde zijn. Een veilige en fijne thuissituatie is de randvoorwaarde om te komen tot groei en ontwikkeling. Recent onderzoek toont aan dat er hier nog veel te halen valt. ‘Bij ruim helft gewelddadige gezinnen gaat mishandeling ook na melding door’, was een van de nieuwskoppen naar aanleiding van de berichtgeving van een meerjarig onderzoek door het Verwey-Jonker Instituut. Mijn hart breekt bij het lezen van deze berichten.

Verantwoording van iedereen De voorzichtige conclusies van het onderzoek komen erop neer dat de veiligheid in een gezin de verantwoording is van iedereen. “Dit vraagt om een integrale aanpak, waarbij oog is voor de samenhang tussen de diverse vormen van kindermishandeling en huiselijk geweld, de aanwezige risicofactoren en de problematiek bij de verschillende gezinsleden. Een casusregievoerder per gezin is nodig om helderheid te verschaffen naar de leden van het gezin”, aldus Prof. dr. Majone Steketee, wetenschappelijk directeur van het Verwey-Jonker Instituut en bijzonder hoogleraar intergenerationele overdracht van geweld in gezinnen aan de Erasmus Universiteit.

Signaleringsfunctie onderwijs In het onderwijs hebben wij een signaleringsfunctie. Iedere dag werken wij met kinderen en zien wij hoe het met ze gaat. Ook hebben wij contact met de ouders van onze leerlingen. Zien we voldoende hoe het echt met ze gaat? Hebben we voldoende oog voor eventuele mishandeling? Bagatelliseren we de gezondheid van kinderen of de situatie thuis niet te vaak? Gaan we ‘het’ onderwerp uit de weg tijdens gesprekken met ouders? Hebben we het lef om ‘Veilig Thuis’ in te schakelen bij twijfel? Blijkbaar onvoldoende wanneer ik de resultaten van het onderzoek lees. Ik voel me hierin dan ook zeker aangesproken als onderwijsmens. Ik durf te zeggen dat ik mij kinderen voor de geest kan halen waarbij het achteraf de vraag is of ik, of wij als school, voldoende hebben gedaan om het kind en het gezin te helpen. Hebben we voor de (te) makkelijke weg gekozen en de zorg van ons bord laten halen/glijden? Zodat het niet meer van ons was? Het knaagt aan mij en raakt mij als ik erover nadenk en wanneer ik lees dat er nog steeds teveel kinderen, dus gezinnen niet de juiste hulp krijgen aangeboden.

Ogen niet (meer) sluiten Nog meer ben ik mij er bewust van dat we (onderwijs, jeugdzorg, familie, vrienden, enz.) allemaal verantwoordelijk zijn om toe te werken naar geen gevallen van mishandeling in ons land. Dat moet toch kunnen? Als we ons allemaal inzetten om te zien, te melden, in gesprek te gaan, de juiste hulpkanalen weten te bereiken, lef hebben en samenwerken? Niet tegen elkaar maar met elkaar, vanuit een regievoerder. Zonder het woord ‘casus’ want dat woord proeft in deze context bij mij wat bitter. Een gezin met grote problemen waar mishandeling, pijn en verdriet uit voortrolt, is geen casus. Dit is een gezin dat gezien moet worden als mensen van vlees en bloed waarbij langdurige kwalitatief goede begeleiding essentieel is. En, waar altijd in het belang van de kinderen besluiten worden genomen. Kinderen hebben namelijk geen keuze.