Op naar de flesserette

Wéér lang in de rij staan in de weeïge lucht van energiedrankjes, terwijl je schoenen aan de vloer vastplakken, wéér een defecte automaat.

Het gaat niet goed met de inzameling van plastic flessen en blikjes met statiegeld. Althans: niet goed genoeg. De sector is verplicht 90% van het plastic en blik in te zamelen, maar strandt voorlopig op ongeveer 78%. Statiegeld vermindert de hoeveelheid zwerfafval aanzienlijk. De openbare ruimte wordt er mooier van en er komt uiteindelijk ook minder plastic in de oceanen terecht. Het is daarom belangrijk om van de inzameling een doorslaand succes te maken.

Een doorslaand succes is het echter nog niet. Niet alleen volgens de inzamelingsstatistieken, maar ook in de dagelijkse praktijk, zeker in de grote steden: lange wachtrijen, automaten die zeer regelmatig defect zijn en veel viezigheid rondom de innamepunten. De kans dat je als doorsnee-klant die bij het boodschappen doen even snel zijn flessen wil inleveren je spullen niet kwijt kan is groot. Wéér lang in de rij staan in de weeïge lucht van energiedrankjes, terwijl je schoenen aan de vloer vastplakken, wéér een defecte automaat. Het leidt tot ergernis en frustratie. De gemiddelde klant geeft de moed op en ziet af van het statiegeld. Vorig jaar verscheen het bericht dat we in drie jaar voor bijna 400 miljoen euro aan statiegeld hadden laten liggen. Intussen worden de wachtrijen steeds meer bevolkt door semi-professionele inzamelaars, die met meerdere XL-vuilniszakken vol bij de automaat verschijnen. En dat versterkt de negatieve spiraal nog verder: het vergt steeds meer tijd en doorzettingsvermogen om als kleine klant nog achteraan in de rij aan te sluiten. Alleen degenen die het geld echt nodig hebben houden vol.

Om min of meer dezelfde redenen hebben de supermarkten er ook geen zin meer in. Want ja, het levert ontevreden klanten op en een vieze winkel. Bovendien kosten het verwerken van de flessen en blikjes en het onderhouden van de machines veel geld en inzet van personeel. De supermarkten moeten wel, maar willen eigenlijk niet, met als gevolg meestribbelgedrag.

Is er een oplossing die aan deze bezwaren tegemoet komt? Ik denk het wel, namelijk de flesserette: een soort wasserette, maar dan voor de inzameling van flessen en blikjes: een ruimte met een flink aantal statiegeldautomaten. Door de schaalvergroting ben je als klant snel aan de beurt, ook als sommige automaten worden bezet door groot-inleveraars. Het personeel van de flesserette krijgt daarnaast voldoende scholing om zelf kleine technische problemen te kunnen verhelpen. De kans is daardoor veel kleiner dat je vanwege technisch malheur weer onverrichter zake met je lege flessen naar huis moet.

Aangezien de supermarkten verantwoordelijk blijven voor de inzameling, zullen zij de kosten voor de flesserette moeten dragen. Maar het levert ook heel veel op: een schonere winkel, een hogere klanttevredenheid, minder inzet van personeel en minder logistieke kosten. Mijn vermoeden is dat de baten ruimschoots tegen de kosten opwegen. Uiteraard moet er nog een hoop verder worden uitgewerkt: wie exploiteert de flesserette, hoe worden de kosten verdeeld? Enzovoort. Maar het is een oplossingsrichting die misschien weer wat energie en lucht geeft. Met de oplopende leegstand in winkelcentra zou er in elk geval ruimte genoeg moeten zijn.

Natuurlijk zal deze oplossing niet overal nodig of interessant zijn. Kansen zijn er vooral op plaatsen waar meerdere supermarkten dicht bij elkaar gevestigd zijn, maar dat zijn naar mijn inschatting ook precies de plaatsen waar de inzameling nu het stroefst verloopt en voor de meeste overlast zorgt. Samen met de nieuwe bulkmachines die tot wel honderd flesjes en blikjes per keer kunnen verwerken biedt deze innovatie wellicht weer perspectief op het halen van het inzameldoel van 90%. Leve de flesserette!