Op het gebied van veiligheid is de PvdA geen hoogvlieger

Het programma start met een uitgebreid essay van iets meer dan zes pagina’s over waar de PvdA voor staat. Ook wordt er nog een korte boetedoening gedaan voor de jaren in het Kabinet. Vaste PvdA thema’s als ongelijkheid, bestaanszekerheid, marktwerking komen uiteraard in het essay naar voren, samen met de drie centrale programmathema’s zekerheid, zeggenschap en vertrouwen. Er doorheen vervlochten is her en der het woord veiligheid terug te vinden, maar het heeft in het inleidend essay geen prominente plek. Daarentegen is hoofdstuk drie hier wel aan gewijd en komt het ook in andere hoofdstukken naar voren.

Veiligheid dichtbij Het veiligheidshoofdstuk start met interessante initiatieven om veiligheid dichter bij mensen te brengen, vergelijkbaar met het Rotterdamse project ‘de buurt bestuurt’: ‘Elke buurt of dorp denkt zo mee met wat er echt nodig en krijgt de mogelijkheid om een deel van de politie-uren naar eigen inzicht in te zetten’. Daarnaast moeten gezagsdragers ombudswerk gaan doen en geldt voor risicojongeren verlengde leerplicht, werk-leertrajecten en begeleid wonen. Stemmers ter linker zijde kunnen dit vast waarderen als goede initiatieven om de kloof tussen veiligheid en bestuur te dichten, maar wanneer je een heilig geloof hebt in repressie zul je hierdoor niet overtuigd worden. Desalniettemin ben ik tot nu toe nergens veiligheidsinitiatieven waar gepraat wordt mét burgers, maar gaat het vaak juist alleen om praten over burgers. Heel goed, maar gek genoeg is dit ook direct het meest concreet wat betreft voorstellen voor maatregelen. Hierna wordt het helaas veel vager. Neem het onderdeel politie: hier vallen slechts vier bullits onder en die zijn ook nog niet geweldig uitgewerkt. Zo staat er dat de inzet van politie per wijk afhankelijk is. ‘Eén wijkagent per 5000 inwoners is voor de PvdA het minimum’ (dit komt overigens bij andere partijen ook naar voren, maar dit is gewoon de wettelijke norm ). Of: ‘In de opleidingskwaliteit en kennis van politieagenten moet meer worden geïnvesteerd’ en ‘We passen nieuwe technologie toe om criminelen te bestrijden’. Niemand kan er gevoelsmatig op tegen zijn, maar wat het in de praktijk moet voorstellen wordt niet duidelijk.

Criminaliteit en terreur Onder het kopje ‘Terrorisme’ staan ook nog enkele vaagheden als ‘We focussen op de strijd tegen IS en aanverwante organisaties. Dat is op dit moment de grootste terroristische bedreiging voor Europa’. Want wat houdt die strijd in en wat zijn aanverwante organisaties en wanneer stop je aanverwant te zijn? Ook heeft de PvdA (net als volgens mij alle andere door mij gelezen programma’s) betere samenwerking tussen veiligheidsdiensten en meer investeringen aldaar in het programma staan. Daarbij houdt de PvdA zich ‘ten alle tijden ( 3x sic ) aan het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Ook als het om terrorismebestrijding gaat’.

Wat betreft criminaliteit, staan er in de paragraaf ‘Justitie en rechtsstaat’ enkele punten als wietteelt wordt legaal, harddrugs blijven verboden en criminelen die hun taakstraf ontlopen moeten ‘toch echt’ de gevangenis in en hun straf daar uitzitten. Bij mijn weten is dat staand beleid. Overigens staan er voor de rechtszekerheid een aantal punten die zeker relevant zijn, zoals meer geld om een rechtsgang te garanderen voor iedereen.

Cyber Er is helaas geen goed doordachte paragraaf over cybersecurity. Het woord cyber valt ook maar één keer en dan onder politie: ‘Er wordt extra geïnvesteerd in innovatie bij de politie, betere recherche & opsporing en in de bestrijding van cyberterreur’. Verder staan er niet veel maatregelen in en deze zijn of niet concreet of open voor negatieve speculatie. Neem dit punt: Iedereen moet kunnen inzien wat de overheid van hen weet. Bij inloggen op mijn.overheid.nl moet duidelijk te zien zijn wat de overheid over je opslaat. Ook moet hier te zien zijn welke gegevens de overheid doorgeeft aan derden. Om wat voor gegevens gaat het? Gaat het om belastingaangiften? BKR registraties? Of je betrapt bent op wildplassen? Of gaat het verder en wil de PvdA dat de overheid ook strafrechtelijke onderzoeken over je heeft? Het klinkt misschien als muggenziften, maar zolang het niet duidelijk gemaakt wordt kun je er alle kanten mee op.

Fysieke veiligheid Wat ik erg positief vind is dat er eindelijk eens wat meer aandacht blijkt te zijn voor fysieke veiligheid. Waterveiligheid wordt enkele keren genoemd, weliswaar als verbinding met natuurbeheer en als voorbeeld voor hoe complexe opgaven gerealiseerd kunnen worden bij een ruimtelijke aanpak, maar toch. En externe veiligheid (veiligheid ten aanzien van gevaarlijke stoffen) wordt zowaar genoemd!

Wij willen het aantal giftreinen door stedelijke gebied beperken. We investeren in alternatieve routes die niet langer door stedelijk gebied gaan.

Allereerst: giftreinen is een slechte term. Ten tweede: beperken is nagenoeg niet te doen door een heleboel regels (gaat te ver om hier verder op in te gaan, maar in mijn proefschrift staan wel een aantal aanknopingspunten in hoofdstuk 2). Ten derde: wat zijn alternatieve routes? Gaat de PvdA tóch een nieuwe Betuwelijn bouwen van Rotterdam naar Antwerpen (is overigens zeker geen slecht maar wel een kostbaar idee) of wordt er een goederenspoor om steden heen gebouwd? Ook wil de PvdA de RUD’s (vaak de handhavers van vergunningen bij gevaarlijke bedrijven) vaker op veiligheid laten controleren. Hierbij gaat het volgens mij niet zozeer om de kwantiteit maar vooral om de kwaliteit van de controles (hoewel..). Vooral hulde voor dit onderwerp, omdat ik tot nu toe dit onderwerp nog in geen enkel ander programma ben tegengekomen. Ook wordt tot slot nog expliciet het sluiten van de kerncentrale in Borssele en de inzet van het sluiten van Doel en Tihange genoemd.

Internationaal Vrede en veiligheid staan vanzelfsprekend hoog in het vaandel van de PvdA, maar het wordt niet heel concreet behandeld in het programma. Onder het motto voorkomen is beter dan genezen wil de PvdA vooral investeren in goed bestuur en het versterken van rechtsstaten om de voedingsbodem van conflicten te bestrijden, onder andere door het bestendigen van prille vrede met missies in EU, NAVO of VN verband. Nederland doet alleen mee aan militaire missies als daar een solide internationale rechtsgrondslag voor bestaat, bij voorkeur op basis van een resolutie van de VN-Veiligheidsraad. Ook wordt het defensiebudget verhoogd, zodat ‘de basisgereedheid op orde wordt gebracht’, maar hoeveel en waardoor blijft in het ongewisse. Ook streven ze in NAVO-verband naar het verwijderen van alle tactische kernwapens en steunen de start van onderhandelingen over een wereldwijd verbod op nucleaire wapens.

Overige punten Andere interessante punten die de PvdA nog wil bereiken: • Een goed geëquipeerde, voldoende gebudgetteerde en transparante Voedsel- en Warenautoriteit (wat is voldoende en goed?) • Strengere eisen aan de brandveiligheid van bestaande stallen (net als de PvdD) • Om de veiligheid in het OV te vergroten trekken we samen op met OV-bedrijven (hoe?). • Ten aanzien van vluchtelingen wordt extra inzet gedaan om de veiligheid van LGBT vluchtelingen en alleen reizende kinderen te garanderen.

Conclusie Erg positief is dat er zowaar enkele onderwerpen opgenomen zijn die onder fysieke veiligheid vallen: waterveiligheid wordt genoemd, evenals externe veiligheid. Met burgers in gesprek gaan over veiligheid in de wijken is ook een mooi lovenswaardig initiatief. Maar verder valt er dus nog wel het een en ander af te dingen op dit programma wat betreft concreetheid en überhaupt het aantal punten dat men opneemt bij elementaire zaken als criminaliteit, terreurbestrijding en internationaal. Dat cyber security er nauwelijks in voorkomt is niet meer van deze tijd. Cijfer: 4,5

Oh ja: Ik heb de concept versie van het verkiezingsprogramma gebruikt die ik hier gedownload heb op 18 januari. Het definitieve programma staat hier, maar is niet noemenswaardig veranderd ten opzichte van deze bespreking. Deze bespreking is eerder verschenen op de site van Berenschot.