Oorlogsstemming leidt niet tot vrede

We moeten de mensen in Oekraïne steunen en als wij iets kunnen doen om de oorlog te stoppen moeten we dat doen. Maar we moeten ons wel bewust zijn van hoe de rest van de wereld naar ons kijkt.

De agressieve oorlog van Rusland in Oekraïne wordt niet alleen op het slagveld uitgevochten maar ook op ideologisch niveau. Bij anti-oorlogsprotesten in Rusland zijn inmiddels zo'n 16.000 mensen opgepakt. Een deel daarvan is vrijgelaten, een deel zit nog vast.  Daarom worden allerlei andere manieren bedacht om te protesteren. Er verschijnt anti-oorlogsgraffiti op de muren in Rusland. Op sommige plekken staan opeens grafstenen of kruisen ter herdenking van de slachtoffers. Foto's van dit soort protesten worden gedeeld in Telegram-groepen, zodat mensen van elkaars acties op de hoogte zijn, dat ze weten dat ze niet alleen staan. Een groep Russische studenten in Duitsland heeft zelfs een online landkaart gemaakt van Rusland waarop mensen allerlei acties kunnen invullen, anoniem. Dan zie je de acties over het hele land verspreid.

In het westen mogen we gelukkig wel dingen zeggen die afwijken van het regeringsstandpunt. Maar veel ruimte voor nuance is er niet. In de media gaat het vooral over het grote verdriet van de Oekraïners, en het wrede geweld van het Russische leger. Emotie verkoopt, en reden tot boosheid en verdriet is er genoeg. Maar we zien weinig context en oorzaken. Alsof er alleen maar een hier en nu is. Alsof er geen geschiedenis is. En geen toekomst waarin beslissingen consequenties hebben. De Tweede Kamer komt ook niet echt verder dan: wij zijn de goeien, zij zijn de slechten, en met meer wapens lossen we alles op.

Om het nog verder te versimpelen is er nu een nieuw frame. En dat is: dit is een oorlog van de democratie tegen autoritaire regimes. Dit is een oorlog van een hoge morele orde waarbij wij, westerse landen, uiteraard de hoge morele orde vertegenwoordigen. Wat fijn om bij de goeien te horen. Maar het klopt natuurlijk niet.

Als deze oorlog ergens over gaat dan is het, dat ieder land zijn eigen lot mag bepalen. Zonder dat het bang hoeft te zijn voor gewelddadige interventie van buitenaf.

Daarin hebben wij NAVO-landen niet zo'n beste reputatie. Als het westen moreel superieur gaat doen denken veel landen in andere delen van de wereld aan Irak, aan Afghanistan, aan Libië. Waar het geweld en de schade inmiddels vele malen groter is dan in Oekraïne. Het westen staat deze keer niet aan de kant van de agressor maar is zeker niet moreel superieur. De NAVO is gewoon een militaire organisatie die de belangen van het westen verdedigt. En daarbij soms een ander land met geweld binnenvalt, zoals Rusland bij Oekraïne gedaan heeft.

In andere delen van de wereld zijn ze daarom wat afhoudend als het westen oproept tot sancties tegen Rusland. Veel niet-westerse landen doen daar niet aan mee. Voor hen is dit is gewoon de zoveelste oorlog van witte mensen, waarin een wereldmacht probeert een ander land zijn wil op te leggen.

We moeten de mensen in Oekraïne steunen en als wij iets kunnen doen om de oorlog te stoppen moeten we dat doen. Maar we moeten ons wel bewust zijn van hoe de rest van de wereld naar ons kijkt. Er is een vreselijke burgeroorlog gaande de gang in de Ethiopische provincie Tigray met aanwijzingen voor massamoorden. NAVO-land Turkije is Iraaks-Koerdistan binnengevallen. Palestina is al tientallen jaren bezet. De rest van de wereld ziet die oorlogen ook, wij zien nu vooral Oekraïne. Wij helpen ook vooral de Oekraïense vluchtelingen, en laten mensen uit andere delen van de wereld in de steek. Terwijl die vaak vluchten voor oorlogen die NAVO-landen zijn begonnen.

Terwijl de gezamenlijke NAVO-landen al verantwoordelijk zijn voor 54% van alle militaire uitgaven in de wereld gaan de militaire budgetten fors omhoog. Ook Nederland regering gaat nu op o.a. klimaat- en stikstofbeleid bezuinigen om €2,2 miljard extra per jaar aan de krijgsmacht te geven. Dat komt bovenop de €3 miljard per jaar extra die deze regeerperiode al voor de krijgsmacht is gereserveerd. De wapenindustrie profiteert, maar hoe zal de krijgsmacht ons beschermen tegen de ineenstorting van het ecosysteem? Wapens brengen geen vrede. In Oekraïne zal er een staakt-het-vuren moeten komen, en daarna onderhandelingen. De oorlogsstemming in de westerse landen en het fors verhogen van de militaire budgetten zijn geen bijdrage aan een oplossing.