Oorlogskoorts, deze waarschuwing voor de Derde Wereldoorlog sust je in slaap

Zijn we slaapwandelend op weg naar de Derde Wereldoorlog? Zo luidt de ondertitel van het hyperactuele boek Oorlogskoorts van de Belgen Christophe Callewaert en Ludo de Brabander. Het is een zorg die vermoedelijk iedereen heeft. Afgelopen weekend ging het nog over het mogelijk uitbreken van een Derde Wereldoorlog in een interview van het Amerikaanse onderzoeksprogramma CBS 60 Minutes met president Biden. Wat zegt u tegen Poetin als hij nucleaire of chemische wapens inzet om de Oekraïeners alsnog tot overgave te dwingen, luidde de vraag.

Niet doen. Niet doen. Niet doen. Biden zei het drie keer. Ja, maar wat zal de reactie van de Verenigde Staten dan zijn, wilde de journalist weten. "Denk je dat ik dat nu hier ga vertellen?" antwoordde de president. Om vervolgens duidelijk te maken dat de consequenties voor Rusland verschrikkelijk zouden zijn. Als kijker vraag je je onwillekeurig af hoe er dan gereageerd zou moeten worden. Terugslaan met nucleaire wapens? Troepen sturen? Of Oekraïne opgeven en in handen laten vallen van de Russen?

Dat soort dilemma's komen in het boek van de journalist Callewaert en vredesactivist De Brabander helemaal niet aan de orde. Helaas. Maar al lezende krijg je de indruk dat de schrijvers toch voor de laatste optie kiezen. Dat bijvoorbeeld de Krim door Rusland is ingepikt vinden ze niet meer dan logisch. Want Rusland moet immers zijn militaire belangen verdedigen, redeneren ze. Het bestaansrecht van Oekraïne als zelfstandige natie trekken ze weliswaar niet openlijk in twijfel maar ze vinden wel dat het land toch naar Rusland moet luisteren. In ieder geval geen besluiten moet nemen die Rusland niet zinnen.

Dat Oekraïne die besluiten wel neemt, komt volgens de schrijvers door uitgekiende Amerikaanse operaties die er op gericht zijn het land binnen hun invloedssfeer te trekken. Misschien hebben ze daar gelijk in maar ze gaan volledig voorbij aan het feit Rusland dergelijke operaties ook uitvoert. Geen woord in hun betoog over de Russische inmenging in democratische processen, zoals de Amerikaanse verkiezingen, of hier dichterbij het Oekraïne-referendum dat wel wordt gezien als een oefening voor het Brexit-referendum.

Sowieso hebben de schrijvers weinig aandacht voor de rol van Europa. Ze hebben weliswaar veel bezwaar tegen de Amerikaanse invloed en vooral ook tegen de NAVO maar over alternatieven hoor je ze niet. Dat is ook lastig want dan gaat het over het vormen van een Europese macht onder leiding van de EU en je krijgt de indruk dat ze van de Europese Unie ook niet zoveel moeten hebben.

Het boek verwoordt de standpunten die je hier wel binnen de SP aantreft. Die vinden de oorlog natuurlijk 'verschrikkelijk' maar zijn geen voorstanders van wapenleveranties. Want die leiden tot nog meer oorlog. Het komt er op neer dat je Oekraïne met lege handen wilt laten staan tegenover de Russische invasiemacht. Voor een partij die solidariteit als kernbegrip heeft is dat wel een merkwaardige houding. Solidariteit betekent dat je een ander de hulp biedt waar die om vraagt, niet dat je gaat uitmaken wat de ander moet vinden of doen.

Oorlogskoorts begint veelbelovend. Er wordt een overzicht gegeven van hoe de oorlog in Oekraïne wereldwijd gevolgen heeft. Maar gek genoeg gaat de aandacht vervolgens enkel uit naar de Verenigde Staten. De oorlog is een direct gevolg van het Amerikaanse streven wereldleider te blijven, menen de auteurs. En de andere wereldmachten dan? China wordt neergezet als een vredelievend land. Geen woord over Oeigoeren, over Hongkong, over Tibet. Wel over Taiwan, dat is volgens de schrijvers een afvallige provincie die gesticht is door extreem-rechts. Met dat laatste lijken de schrijvers geobsedeerd. Bij hun beschrijving van de geschiedenis van Oekraïne gaan ze ook uitgebreid in op de extreemrechtse groeperingen daar, hoewel die bij verkiezingen nooit veel steun krijgen.

Opvallend is dat ze geen enkele aandacht besteden aan de verontrustende opmars van extreemrechts in het Westen, terwijl die bewegingen gesteund worden door Moskou om landen te destabiliseren. Extreemrechts is voor hen kennelijk geen probleem als het zich vriendschappelijk opstelt tegenover Moskou. Zoals de SP ook vrolijk samen met Baudet optrok tegen Oekraïne. Volgens de schrijvers gaat de hele Oekraïne-oorlog eigenlijk alleen maar om regime change in Moskou die de Amerikanen voorstaan. Terwijl zelfs de Russen openlijk toegeven dat regime change in Kiev het doel van hun invasie is.

De schrijvers omarmen min of meer de versie van Rusland dat Oekraïne in handen is gevallen van nazi's. Ze vinden Poetin ook niet zo'n heel kwalijke kerel. Hij is er volgens hen in geslaagd de oligarchen tot de orde te roepen. Je zou bijna denken dat het satire is maar helaas. Dat Poetin zelf een grote plunderaar is en vermoedelijk de rijkste man op de planeet blijft onvermeld.

De wereld wordt bekeken met een bril die vervuld is van afkeer van het neoliberalisme en het neoconservatisme als Amerikaans export product. Ook George Soros komt nog even voorbij als onruststoker. Er is alle reden om geen fan te zijn van de Verenigde Staten maar dat wil niet zeggen dat andere grootmachten genegeerd moeten worden. Toch willen de auteurs je met dat beeld in slaap sussen. Wereldvrede ontstaat als de Amerikanen maar ophouden met oorlog voeren. Het is alsof ze een boek schrijven over hooliganism en het alleen maar over Ajax-supporters hebben. Het resultaat is dat er geen enkele gedachtegang in staat die noopt tot nadenken of overwegen.

Ja, we slaapwandelen misschien richting de Derde Wereldoorlog maar dit boek maakt je niet wakker, het neemt je alleen maar mee in de droomwereld van de auteurs. Een droomwereld waar je ruw uit zult ontwaken.

Oorlogskoorts door Christophe Callewaert en Ludo De Brabander. Uitgeverij EPO. 215 pagina's.

cc-foto: Mark Heybo