Ook als een zakenkabinet valt, blijft het een goed idee

Niks demissionair. Het ontbindt beide kamers. Het maakt zijn programma tot inzet van de verkiezingen en wacht af.

Tom Ribbens hoopt op een zakenkabinet als – zo verwachten we allebei – Pieter Omtzigt ontdekt dat er met Geert Wilders geen goed garen te spinnen valt. Dat is niet ondenkbaar. De heren moeten toch wel botsende karakters zijn. En hun denkbeelden over rechtszekerheid staan diametraal tegenover elkaar. Laten we daar in hemelsnaam vanuit gaan.

Peilingen tonen aan dat Wilders een tweede verkiezingszege kan behalen als hij de boel laat klappen ook al zal een aantal aanhangers hem voor deze daad straffen. In Nederland geldt nog altijd het principe "Wie breekt, betaalt". Ongetwijfeld blijft er zelfs dan nog genoeg voor hem over.

Nieuwe verkiezingen zijn dan ook uitsluitend in het belang van de PVV. De neergang van de BBB zal bij een nieuwe stembusronde worden voltooid. Ook het NSC toont een zekere neiging tot erosie nu Pieter Omtzigt langzaam maar zeker de odeur van heiligheid verliest en begint te geuren naar oude politiek.

Er moet in de Kamer een grote meerderheid bestaan voor het experiment dat Tom Ribbens aanduidt als een zakenkabinet. Wat hij voorstaat is hetzelfde als de pleitbezorgers voor een extraparlementair kabinet: een regering bestaande uit vaklui van buiten het Haagse, die het onderling eens zijn geworden over een aantal belangrijke programmapunten. In het geval van Nederland zijn die bedoeld om de vele crises uit de erfenis van Rutte aan te pakken: de wooncrisis, de zorgcrisis, de onderwijscrisis, de klimaatcrisis, de defensiecrisis, de migratiecrisis, de landbouwcrisis en de energiecrisis. Ook zoekt het kabinet uitwegen voor de bestuurlijke stroperigheid die er bijvoorbeeld voor zorgt – zoals woensdagochtend bekend werd – dat er voor 300.000 nieuw te bouwen huizen helaas geen drinkwater zal zijn. 

Het gaat erom dat de bewindslieden goed met elkaar overweg kunnen en geleid worden door een niet manipulatieve maar wel eenheid scheppende premier met een zeker charisma. Er zijn in dit land burgemeesters genoeg die dat kunnen. Er zijn ook voldoende experts met politieke ervaring als gemeenteraadslid, wethouder, Statenlid of gedeputeerde. Zij hebben in die functie gevoel voor politiek ontwikkeld dat toch nodig is om je tegenover de Staten-Generaal te handhaven.

Dit kabinet presenteert een programma op hoofdlijnen. Het moet beslagen ten ijs komen want in deze politieke constructie blijven alle partijleiders in het parlement. Wilders gaat natuurlijk geflankeerd door Baudet en Eerdmans te keer als een bezetene maar de overige partijen zullen deze nieuwe regering eerst het voordeel van de twijfel geven. Misschien moeten sommige politieke leiders denken aan de Verenigde Staten, waar een nieuw gekozen president honderd dagen respijt krijgt voor het Huis en de Senaat op hem los gaan.

De kans is groot dat het na verloop van tijd toch mis gaat. Dan lukt het de ministers niet meer om wisselende meerderheden bij elkaar te sprokkelen. Of een motie van wantrouwen na Prinsjesdag heeft succes.

Het kabinet treedt nu niet af maar bewerkt een koninklijk besluit tot ontbinding van beide kamers, ook de Eerste. Dit op grond van artikel 64 van de grondwet

1. Elk der Kamers kan bij koninklijk besluit worden ontbonden.

2. Het besluit tot ontbinding houdt tevens de last in tot een nieuwe verkiezing voor de ontbonden kamer en tot het samenkomen van de nieuw gekozen kamer binnen drie maanden.

3. De ontbinding gaat in op de dag waarop de nieuw gekozen Kamer samenkomt.

4. De wet stelt de zittingsduur van een na ontbinding optredende Tweede Kamer vast; de termijn mag niet langer zijn dan vijf jaren. De zittingsduur van een na ontbinding optredende Eerste Kamer eindigt op het tijdstip waarop de zittingsduur van de ontbonden kamer zou zijn geëindigd.

De premier – is het Van Zanen, is het Aboutaleb, is het Bruls, is het Dijksma, is het Faas, is het Roemer? – biedt niet bij de koning het ontslag van de regering aan. Niks demissionair. Het kabinet van Ribbens en mij blijft gewoon aan. Het maakt zijn programma tot inzet van de verkiezingen en wacht af.

Alle Kamerkandidaten moeten nu kleur bekennen: vóór of tegen het programma van het kabinet, verklaren of zij het een nieuwe kans geven of niet. Die beslissing moeten de burgers in het stemhokje net zo goed nemen.

Eindelijk valt er iets te kiezen. Eindelijk is er geen ruimte meer voor loze beloften. Eindelijk krijgen demagogen geen kans op de TV te roepen "Die vrouw moet nú geholpen worden" om vervolgens niet thuis te geven als puntje bij paaltje komt.

Dankzij zo'n zakenkabinet kan in Nederland dan de democratie herboren worden.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: het liberalisme op modderige paden.

Naschrift: wat ons land op den duur te wachten staat als Wilders zijn programma kan uitvoeren toont de film The Kitchen, nu op Netflix te zien.