Onze bijdragen aan oorlogen zijn niet direct om over naar huis te schrijven

Nico schrijft een serie over oorlog. Dit is het twaalfde deel.

Over de manier waarop de Nederlandse politiek en ons leger sinds de Tweede Wereldoorlog met oorlogen, vaak op een misleidende manier vredesmissies genoemd, zijn omgegaan, hoeven we niet heel trots te zijn. Al wekken we, vooral tijdens Veteranendagen en op 4 en 5 mei, wel graag enigszins die indruk. En we blijven er mee door gaan. Op dit moment is Nederland betrokken bij circa tien internationale missies.

De grootste militair getinte activiteiten sinds WO II die mij als eerste te binnen schieten, zijn: de politionele acties in Indonesië; onze aanwezigheid in Korea en Libanon; de rol die het Nederlandse leger in Srebrenica speelde en onze activiteiten in Afghanistan. Los daarvan was onze defensie bij tientallen VN-vredesoperaties actief, in onder meer Israël en Gaza, voormalig Joegoslavië, Oost-Afrika, Syrië, Irak en Macedonië.

De politionele acties, in feite ging het om een bloedige oorlog met naar schatting 3.500 tot 30.000 doden, waren een mislukte poging om de voormalige kolonie te heroveren, nadat de republiek Indonesië in 1945 de onafhankelijkheid had uitgeroepen. Gek dat Nederland zo kort na de 2e Wereldoorlog zichzelf schuldig maakte aan grootscheeps oorlogsgeweld, waarvan de feiten en details te lang in de doofpot werden gestopt.

In Srebrenica zouden in 1995 naar schatting meer dan 8000 moslim-mannen door de Bosnisch-Servische troepen zijn vermoord. Onder de ogen van het Nederlandse VN bataljon Dutchbat werden de moslims weggevoerd. De verantwoordelijkheid voor dit drama is nooit echt opgehelderd. Op 16 april 2002 viel het tweede kabinet Kok. De regering nam wel de verantwoordelijkheid voor deze gebeurtenis op zich, maar niet de schuld. 470 Dutchbatters kregen ‘het draaginsigne Dutchbat III’ als symbool van erkenning voor hun naar eer en geweten functioneren.

Zo’n 30 duizend militairen van het Nederlandse leger zaten in het kader van de NAVO-missie Resolute Support tussen 2002 en 2021 in Afghanistan, in Uruzgan en Kunduz. Defensie kijkt overwegend positief op die missie terug, als je de evaluaties daarover leest. Ik vind daar minder reden toe, sinds de Taliban de macht in Afghanistan hebben overgenomen en het merendeel van de bevolking inmiddels aan zijn/haar lot wordt overgelaten. Terecht worden er veel vraagtekens gezet bij het nut en de impact van de internationale inspanningen in dat land. Lees de kritiek van Jorrit Kamminga in zijn serie ’20 jaar na 9/11’ in de Clingeldael Spectator.

Het lijkt mij niet moeilijk om nu al te voorspellen dat we ook op onze rol tijdens de oorlogen in Oekraïne en Gaza niet onverdeeld positief zullen terugblikken. Volgens mij kan het weinig kwaad om ons bij nieuwe oorlogen zo neutraal mogelijk op te stellen, niet direct aan sancties mee te doen en een meer leidende rol proberen te spelen bij pogingen om een staakt het vuren of wapenstilstand te bereiken en vredesonderhandelingen te voeren.

De kop van dit stuk luidt: ‘Onze bijdragen aan oorlogen zijn niet direct om over naar huis te schrijven.’ Ik las ergens dat die uitdrukking ontleend is aan de slang van Britse soldaten. ‘Nothing to cable/write home about.’

Volgende keer: de voor- en nadelen van oorlog volgens chatGTP.