Onmisbaren en overbodigen

Een aantal jaren terug toen Corona ons overviel was er ineens sprake van onmisbare beroepen. Verpleegkundigen, ambulancepersoneel, straatvegers, politieagenten, pakjesbezorgers, onderwijzers, loketbeambten bij post en bank winkel- en horecapersoneel. Kortom alle beroepen waar je als burger direct mee te maken krijgt.

Deze ‘onmisbaren’ kregen applaus en iedereen vond dat ze meer moesten verdienen. Ron Meyer, vakbondsman en voormalig voorzitter van de SP, schreef indertijd het leerzame boek “De onmisbaren” ( Prometheus 2021).In dat boek beschrijft hij hoe de looneisen en de werkvisie van de onmisbaren stelselmatig worden genegeerd.

Ik moest denken aan de onmisbaren toen ik half juni 2023 het filiaal van de ING-bank op de Beethovenstraat in Amsterdam bezocht. Boven de deur staat: “Welkom en Wij helpen U graag”. Tot vorige maand klopte die leuze. Klantvriendelijk loketbeambten hielpen je uitgebreid als je iets niet snapte.

Half juni versperde echter een poortwachter de ingang en vertelde mij en andere klanten dat je alleen op afspraak geholpen kon worden en die afspraak kon je alleen online maken. Waarom dat zo was, kon of mocht de poortwachter niet zeggen maar voor ons was dit duidelijk de zoveelste bezuinigingsronde. De volgende stap is waarschijnlijk de opheffing van het filiaal.

Minstens drie maatschappelijk ‘onmisbare’ beambten waren wegbezuinigd of verplaatst en daarvoor in de plaats was er nu één poortwachter. Na heel veel gebel waarbij vriendelijke computerstemmen je keer op keer vertellen dat je beter niet kan bellen, kon ik eindelijk voor 4 Juli een afspraak maken. Eenmaal de poortwachter voorbij kwam ik weer in die oude vertrouwde klantvriendelijke sfeer. Mij werd zelfs door de overgebleven beambten koffie aangeboden. Tja, als het aan die onmisbare loketmensen lag, zou alles klantvriendelijk en menselijk blijven.

Nijdig vroeg ik me af wie toch altijd die bezuinigingen bedenkt en waarom en waarvoor. Al pratend met andere teleurgestelde klanten kwamen we op het bekende rijtje managers, interimmanagers, externe adviseurs, procesbegeleiders, speculanten en bestuurders, mensen die vooral nagaan waar bezuinigd kan worden. Bezuinigingen leiden namelijk tot meer winst voor aandeelhouders en de ING-top.

Een bekend voorbeeld is ING-bestuurder Ralph Hamers die zijn salaris van 2 miljoen wilde optrekken naar 3 miljoen per jaar. Toen hij dat niet kreeg week hij uit naar Zwitserland waar hij een veelvoud van 2 miljoen kon verdienen. Hoe asociaal kan je zijn?

Die hele groep van bezuinigingsexperts plus degenen die daar aan verdienen noem ik ‘de overbodigen’. Maatschappelijk overbodig want ze ondermijnen met hun graaizucht de maatschappelijk zo noodzakelijke gemeenschapszin.

Helaas zijn het steeds weer deze overbodigen die dominant zijn in de huidige maatschappij. Hoelang moeten wij dat nog accepteren en zal het ons uiteindelijk lukken om terug te keren naar een maatschappij waarin werk niet eenzijdig gericht is op winst, winst en nog meer winst maar voor een groot deel gericht is op algemeen welzijn? Nog een laatste tip aan Ron Meyer, schrijver van het boek “De onmisbaren”: zou jij met al je kennis wellicht een boek kunnen schrijven over “De overbodigen”?