Onderhandelaars in het Catshuis, emancipeer de arbeidsmarkt!

Vandaag is het internationale vrouwendag. In de ogen van velen heeft Nederland die dag niet nodig. De emancipatie is voltooid, zei CDA minister De Geus in 2003. Gezien hun trackrecord vermoeden wij dat ook de onderhandelaars in het Catshuis emancipatie niet hoog op de agenda hebben staan. Daarom reiken wij hen vandaag graag enkele ideeën aan.

In vergelijking met bijvoorbeeld Saoedi-Arabië is het hier wellicht een paradijs voor vrouwen. Maar de emancipatie is nog lang niet voltooid. Hoe graag sommigen dat misschien ook zouden wensen. Zo presenteerde de Commissie Gelijke Behandeling deze week een onderzoek waaruit blijkt dat discriminatie van zwangere vrouwen en moeders op de werkvloer een “alledaagse werkelijkheid” is. Aan de top van het bedrijfsleven kun je het aantal vrouwen op één hand tellen. En vrouwen verdienen nog altijd beduidend minder dan mannen, ook als er wordt gecorrigeerd voor opleiding en werkervaring. 

Er is nog steeds een emancipatieagenda nodig. En die behoort zich niet alleen op vrouwen te richten. Het gaat over vrouwen en mannen, over kinderen en ouderen. Het gaat over een arbeidsmarkt die past bij de eeuw waarin we leven. Het gaat over aan het werk komen en blijven. En in staat zijn dat werk te combineren met zorg en scholing.

De arbeidsmarkt is al lang veranderd. Nu de politiek en de instituties en regelingen nog. De tijd dat mannen hun hele leven bij dezelfde baas bleven werken en vrouwen werden ontslagen als zij kinderen kregen, is godzijdank definitief voorbij. Maar er zijn nu andere uitdagingen. Ongeveer 35% van de werkenden heeft geen vast contract. Zij zijn flexwerker, zelfstandig ondernemer of freelancer. Gisteren liet het UWV weten dat dit cijfer juist het afgelopen jaar enorm is toegenomen. Van de vrouwen tussen de 25 en 50 jaar werkt ruim 70%. Dat is mooi maar wel bijna altijd in deeltijd. Waardoor maar 48% van de vrouwen economisch zelfstandig. 

De komende jaren zal de vergrijzing zijn piek bereiken. Op dit moment is er sprake van oplopende, en zorgwekkende, werkloosheid. Op middellange termijn echter zijn de verwachte tekorten groot. Maar een behoorlijke groep mensen heeft een zetje nodig om zichzelf weer op de arbeidsmarkt te kunnen redden. 

Iedereen wil dat de arbeidsparticipatie omhoog gaat. Daar zet het kabinet op in. Daar zet GroenLinks op in. De verzorgingsstaat moet verbouwd worden tot een participatiesamenleving. Want te veel mensen waaronder veel vrouwen doen nog onvoldoende mee. Overigens is die stijging van de arbeidsparticipatie niet alleen nuttig vanwege de economische belangen van Nederland. Betaalde arbeid beschermt vrouwen en hun kinderen tegen armoede en afhankelijkheid. En maakt mogelijk dat je zelf bepaalt hoe je je leven leidt. 

Om sterk uit de crisis te komen en om emancipatie te bevorderen moeten we nu de omslag maken naar een moderne arbeidsmarkt. Wij stellen de onderhandelaars het volgende voor: 

1.     Hervorm de arbeidsmarkt! Geef flexwerkers meer rechten en zekerheden. Bijvoorbeeld door het instellen van een nationaal scholingsfonds waar individuele werknemers rechten aan kunnen ontlenen. Als iedereen gebruik van scholing kan maken heeft dat een gunstig effect op de mobiliteit van mensen. Scholing kan herintreders op de arbeidsmarkt (vaak vrouwen) helpen weer werk te vinden. Naast meer mogelijkheden voor scholing moet ook de WW worden hervormd. De duur mag best korter als daar tegen over staat dat je snel weer aan het werk bent. Het is voor niemand goed om met WW thuis te zitten. Gebruik die gelden om mensen snel weer aan de slag te krijgen. Het gaat niet om een baangarantie maar om werkzekerheid. Maak voor vrouwen (en mannen) die een tijdje niet hebben gewerkt, bijvoorbeeld om voor de kinderen te zorgen, de stap om weer te gaan werken gemakkelijker.  In verschillende sectoren, denk aan de zorg, lopen de tekorten nu al op en staan werkgevers te springen om mensen. De mismatch op de arbeidsmarkt is echter groot. Kennis en werkervaring zijn niet meer up to date of sluiten niet aan op de beroepen waar vraag naar is. Door scholing en begeleiding kan die kloof overbrugd worden. 

2. Bezuinig niet op de kinderopvang . Vanaf 2009 zijn ouders en ondernemers jaar op jaar geconfronteerd met een nieuwe bezuinigingsronde. Genoeg is genoeg. Onderzoek op onderzoek geeft aan dat de bezuinigingen tot gevolg hebben dat met name vrouwen minder gaan werken of zelfs stoppen. 

3.    Zorg dat werknemers werk, prive en scholing beter kunnen combineren. De oplossingen zijn er. Uit onderzoeken blijkt keer op keer dat moderne werknemers het meest behoefte hebben aan mogelijkheden om hun arbeidsuren flexibel in te kunnen richten. GroenLinks heeft samen met het CDA de plannen al uitgewerkt in een initiatiefwet Flexibel werken. Ook hebben wij het voorstel gedaan voor Vaderverlof, mogen de onderhandelaars zo overnemen. 

4.    Schaf de aanrechtssubsidie in een keer af zoals het kabinet zich ook had voorgenomen in het Regeerakkoord. Hou op met het subsidiëren van inactiviteit! Het argument dat de kostwinnersgezinnen die hier van de dupe worden niet plotsklaps geconfronteerd kunnen worden met een financiële tegenvaller van 500 euro per jaar is sterk staaltje selectief winkelen. De tegenvallers van ouders die gebruik maken van de kinderopvang kan oplopen tot duizenden euro’s.

5. Stel een quotum in voor vrouwen aan de top. Al 30 jaar streeft de overheid naar meer vrouwen aan de top. De tijd van praten is nu echt voorbij. We kunnen wel zeggen we gaan eerst nog dit actieplan proberen, we wachten eerst nog deze nieuwe taskforce af. Maar hoeveel actieplannen, stuurgroepen, ambassadeursnetwerken zijn er al niet geweest? En het aantal vrouwen aan de top is in al die tijd niet gestegen. En dat terwijl bedrijven met vrouwen aan de top beter functioneren en meer winst maken. In Noorwegen is er een wettelijke quotering van 40%. Dat werkt. Wij voelen sterk mee met Eurocommissaris Redding die mogelijk voor de zomer al met een voorstel komt.

We beseffen dat de mannenbroeders van de SGP in de achterachterkamertjes moeilijk over deze voorstellen zullen doen. De SGP wil de arbeidsmarkt niet moderniseren, maar juist terug naar het verre verleden. Met de vrouw aan het aanrecht. Lekker overzichtelijk. Dát is de partij waar de zogenaamde voorvechters van liberale principes, vrouwenrechten en moderne gezinnen zich aan hebben uitgeleverd.

Juist vandaag op Internationale vrouwendag roepen wij de onderhandelaars op werk te maken van emancipatie. Bewijs vrouwen en mannen een dienst en moderniseer de arbeidsmarkt! 

Dit artikel is mede geschreven Ineke van Gent, Tweede Kamerlid voor GroenLinks