Onder de radar verdwijnen

Ondanks het voortschrijdende gemak waarmee we de ander identificeren, wordt de maatschappij onmenselijker.

Soms zag u iemand zonder mondkap in de bus, en dacht u bozig: ‘Wacht maar, over enkele jaren scan ik je hoofd met mijn telefoon, waarna de gezichtsherkennings-app mij onmiddellijk naar je sociale media-profielen voert. Dan is het slechts een kwestie van een foto uploaden om je aan de digitale schandpaal te nagelen, in de hoop dat je je gedrag verbetert. Het is voor je eigen bestwil, we doen het voor elkaar.’

Ondanks het voortschrijdende gemak waarmee we de ander identificeren, wordt de maatschappij onmenselijker. Eigenlijk begon dit met de uitvinding van de kogel, waardoor het mogelijk werd iemand van grote afstand te doden, dus zonder diegene eerst in de ogen te kijken. Daarna volgde zielloze automatisering, waarmee overheidsinstanties als de Belastingdienst complete gezinnen vermalen.

Ik wil echter niet somberen, sterker: deze paradoxale situatie maakt wellicht de verwezenlijking van mijn laatste, ultieme droom mogelijk: ongrijpbaar sterven. Hopelijk ga ik nog enkele decennia mee, dat moet, want ik heb geen begin van een idee hoe dit concept vorm te geven. Ongrijpbaar leven slokt in het dagelijks bestaan nog altijd de meeste aandacht en creativiteit op, zelfs na bijna eenenveertig jaar.

Dat het automatisch gebeurt, zou ook kunnen. “Als ik in al die jaren één ding leerde, is het dat een mens sterft zoals hij heeft geleefd”, verzuchtte mijn moeders huisarts nadat zij op een bij haar passende wijze overleed. Zijn opmerking zette me aan het denken, hoe leefde ik zelf precies? Na maanden peinzen bleef het stempel ‘ongrijpbaar’ over. Een restcategorie, doch geen onprettige.

In een hoogtechnologische maatschappij als de onze ben je onder de radar het beste af. De ruimte wordt kleiner, dankzij de oplettende burger en zijn geduldig registrerende mobiel. Mijn tijd zal het wel duren, vanaf nu richt ik mij elke dag een tikje nadrukkelijker op de eeuwigheid.