Onbegrijpelijk dat vakbonden instemmen met nieuw pensioenstelsel

In de Volkskrant van 20 mei stond groot nieuws : de beurs wordt bepalend voor de hoogte van de pensioenen en het directe verband met het eerder verdiende salaris verdwijnt. Hierover zijn het kabinet, werkgevers en vakbeweging het blijkbaar eens geworden. Voor mij is het onbegrijpelijk dat de vakbeweging hiermee kan instemmen.

Nederland heeft (ik moet al bijna zeggen had) één van de beste pensioensystemen ter wereld. Een systeem waarbij werknemers er redelijk op kunnen vertrouwen wat zij bij hun pensionering aan inkomen gaan krijgen. Ik zeg redelijk omdat, onder het huidige stelsel waarbij de rekenrente de maatstaf is voor de rentabiliteit van de pensioenfondsen, het pensioennieuws meer gaat over dekkingsgraden en kortingen dan over de zekerheid van het inkomen van gepensioneerden. En dat laatste wordt nu weggegeven door de vakbonden.

In het nieuwe pensioenstelsel is er namelijk geen enkele zekerheid meer over de hoogte van het pensioen. Er wordt gedurende de arbeidsperiode een bepaald bedrag aan pensioenpremie ingelegd en aan het einde van de loopbaan wordt dan gekeken welk pensioen daarvoor kan worden uitgekeerd. In essentie is dit een beschikbaar premiestelsel. Dit heeft een aantal nadelen:

Dit nieuwe pensioensysteem wordt aan ons verkocht als zijnde noodzakelijk om de pensioenen betaalbaar te houden. Al sinds de ECB begon met drastische renteverlagingen verschijnen er namelijk steeds somberder berichten over de dekkingsgraad van de pensioenen. Oorzaak hiervan is de rekenrente. Deze norm is destijds vastgesteld als de norm voor een veilig rendement voor de pensioenen. Destijds een verdedigbare keuze. Echter, gezien de huidige situatie waarbij de ECB de rente zelfs negatief houdt,  slaat deze norm nu als een tang op een varken. De verwachte toekomstige rendementen van de pensioenfondsen moeten nu berekend worden aan de hand van een rentevoet die los is komen te staan van de beleggingsresultaten.

Hier zien de neoliberale partijen D66 en VVD hun kans schoon. In plaats dat men nu een nieuwe –realistische- norm voor de toekomstige beleggingsresultaten neemt (mag ik een voorstel doen: de helft van de gemiddeld behaalde beleggingsresultaten van de afgelopen x-aantal jaar), wil men nu één van de beste pensioenstelsels ter wereld omvormen naar één van de slechtste. En dit allemaal omdat volgens het neoliberale geloof alles individueel moet en de markt het wel zal regelen.

Waarom kunnen trouwens bij het nieuwe systeem wel de beurskoersen als graadmeter dienen en niet in het huidige? Het huidige systeem waarbij werknemers een aanspraak krijgen op een pensioen kan toch ook worden gehandhaafd met een norm voor toekomstige beleggingen die gebaseerd is op –een conservatieve- schatting van toekomstige beursrendementen in plaats van de rekenrente die nu niet meer voldoet als meeteenheid? Ik vrees dat het antwoord ‘onwil’ is. Men gebruikt nu een momentopname om het huidige pensioensysteem aan de kant te kunnen schuiven en te vervangen door een pensioensysteem dat voordelig is voor de werkgevers maar zeer grote risico’s inhoud voor de werknemers c.q. pensioengerechtigden.

Juist nu steeds meer mensen beginnen in te zien dat een neoliberale markteconomie niet goed werkt wordt de laatste pijler van de verzorgingsstaat nog even ontmanteld om marktgericht te worden hervormd. Net zoals eerder de woningmarkt, de zorg, het openbaarvervoer, de arbeidsmarkt, etc. En dat gebeurt nu met instemming van de vakbonden. Ik vrees dat ik straks net als vorig jaar weer bij een bondsbijeenkomst zal zitten waar ons belooft wordt dat we ‘het hele verhaal gaan horen’ zoals ons dat ook verteld werd bij de presentatie van het nieuwe pensioenakkoord vorig jaar. We kregen toen echter niet het hele verhaal te horen. Bijna alleen positieve zaken werden vermeld en de risico’s voor de werknemers bijna niet. Tot zover ‘het hele verhaal’.

Ik hoop dat de vakbondsleden dit voorstel voor pensioenhervorming zullen verwerpen. Anders zal ik mijn lidmaatschap opzeggen. Een vakbond die als een mak schaap met een dergelijke –niet noodzakelijke- verslechtering van zo’n belangrijke arbeidsvoorwaarde akkoord gaat is geen behartiger van de belangen van de werknemers. Dan kan ik beter lid worden van VNO-NCW. Die zijn er ook voor de werkgeversbelangen maar komen daar tenminste eerlijk voor uit.