Omtzigt is kaltgestellt door de oppositie

De VVD had het goed gezien. Geharnast en onverzettelijk schaarden de mastodonten zich achter Mark Rutte. Twee miljoen stemmen konden en mochten niet genegeerd worden. De aftocht van Mark Rutte was onbespreekbaar. D66 en CDA twijfelden en steunden de motie van wantrouwen niet. Ze wilden de kaarten tegen de borst houden in verband met de komende formatie. GroenLinks en PvdA schaarden zich wel achter de motie van wantrouwen, maar met enige reserves. Voor de VVD voldoende was dit voldoende om te volharden in de hardnekkige opstelling. Met medewerking van de oppositiepartijen en met dank aan het sollicitatiegesprek bij Nieuwsuur, wist de VVD het probleem van de formatie behendig bij Omtzigt neer te leggen. Waarom was hij toch zo boos? Als een slang kroop Rutte door het muizengaatje dat de oppositie had laten vallen en nestelde zich weer stevig in de premierstoel.

Enkele weken later praat niemand meer over bestuurlijke vernieuwing. Althans niet de beoogde kabinetspartijen. We moeten het hebben over de inhoud, is het adagium. Dat ze hierdoor recht in de funnel van de VVD lopen, is blijkbaar geen issue meer. Het valt toch moeilijk voor te stellen dat D66, CDA, PvdA en GroenLinks dit spel van de VVD niet doorhebben. De principes van rechtsstaat en democratie, hebben het afgelegd tegen de formatiedrang.

Het scenario dat zich voltrekt is dat we langzaam afstevenen op een conceptakkoord waar de VVD en de beoogde coalitiepartijen zich in kunnen vinden. En durf dan nog eens over de poppetjes te spreken. Niemand van deze vier partijen zal dan nog Mark Rutte het mes op het keel zetten. Dat zou namelijk betekenen dat de formatie weer vastloopt en we weer terug bij af zijn. Ook Hoekstra toonde zich deze week bij Hamer gewillig om over regeringsdeelname te praten. Zelfs Segers, ChristenUnie, zette de deur weer op een kier. Gaan PvdA en GroenLinks zo direct dwarsliggen? Zeker niet. De druk op deze twee partijen zal zo groot worden dat ze of buigen of barsten.

De ambivalente houding van met name GroenLinks en PvdA zal hun parten gaan spelen. Ze hebben zich laten chanteren door de arrogante houding van de VVD die meent met maar 22 procent van de stemmen te kunnen bepalen wie minister-president mag worden. Alsof de kiezer heeft gestemd over het premierschap. Omtzigt zal langzaam uit het zicht verdwijnen en zijn ‘functie elders’ zal voor lange tijd thuiswerken zijn. Hoekstra zal er op gokken dat de affaire steeds minder belangrijk wordt ten faveure van andere dossiers. Omtzigt zal op enig moment zelf de conclusie trekken dat hij kaltgestellt is door de machinaties van de VVD met hulp van de oppositie. De toeslagenaffaire en de afhandeling daarvan zal een zelfde lot beschoren zijn als de gaswinningaffaire. Een jaren voortdurende affaire tot immense frustratie en ellende van de slachtoffers. En zo gaat de Tweede Kamer weer over tot de orde van dag.