Omroep WNL kan conflict met klokkenluiders snel oplossen
Rechtsbescherming klokkenluiders in Nederland is juridisch nog steeds een wassen neus.
Omroep WNL is in opspraak gekomen omdat de voormalige omroepbaas Bert Huisjes door vooral medewerksters werd beschuldigd van onvoorspelbaar gedrag en van het creëren van een angstcultuur en een onveilige werkomgeving. Na die beschuldigingen is door WNL aan een onafhankelijk onderzoeksbureau een opdracht gegeven om die beschuldigingen te onderzoeken. Klokkenluiders denken vaak dat zo’n onderzoek echt onafhankelijk zal zijn. Dat zijn ze echter zelden, zoals elke ervaren advocaat in dit soort zaken ook weet of behoort te weten.
In de praktijk is vaak op zo’n opdracht van toepassing de zinsnede: wie betaalt, bepaalt. Niet alleen de inhoud maar ook of de uitkomsten worden geopenbaard en de wijze van openbaarmaking, nadat eerst ter goedkeuring een concept aan de opdrachtgever van het onderzoeksrapport is gezonden om eventuele aanpassingen nog aan te brengen.
Het arbeidsrecht kent niet voor niets de gezagsverhouding als doorslaggevend criterium om een arbeidsrelatie als arbeidsovereenkomst te kunnen kwalificeren. Lastige medewerkers in de ogen van een werkgever kunnen altijd snel en gemakkelijk monddood worden gemaakt. Door ontslag op verstoorde arbeidsverhoudingen of bij freelancers door de samenwerking op te zeggen. Met geld is elk vertrek van lastige medewerkers altijd juridisch snel en efficiënt te regelen.
De raad van toezicht van WNL heeft de sleutel in handen om het conflict met medewerkers snel op te lossen. Het conflict draait feitelijk om macht en het machtsvertoon van juridisch de sterkste partij. De werkgever tegenover lastige medewerkers die de klok hebben geluid.
Het probleem bij WNL is echter dat er veel klokkenluiders zijn die zich herkennen in de gemelde misstanden. Dat feit vraagt om een geheel andere benadering van het probleem dan hiervoor is omschreven. Dat aantal geeft tegenmacht in zo’n conflictsituatie. Niet omdat klokkenluiders dan wel in die hoedanigheid beschermd kunnen worden. Wel omdat de organisatie kwetsbaar is als er een conflict is tussen één persoon en veel medewerkers. Tel daar een in de ogen van medewerkers en veel buitenstaanders slecht functionerende toezichthouder bij op. Met één lid waarvan bekend is dat die om slecht toezichterhouderschap gedwongen was om bij een grote organisatie te moeten vertrekken. Dat dit de vader betreft van een huidige minister is niet relevant. Wel de reden van zijn vertrek destijds.
WNL kan een voorbeeld nemen aan hoe dit soort kwesties snel en efficiënt in andere organisaties worden opgelost. Niet de vraag of iemand iets te verwijten valt is belangrijk om een organisatie in de benen te houden. Maar alleen de vraag of een gehele organisatie afhankelijk is van één persoon waar een groot deel van de medewerkers veel problemen mee heeft. Dan is een oplossing vinden niet zo moeilijk. De keuze valt dan altijd op het definitieve vertrek van die ene persoon. Ook bij WNL is dat gewoon de beste oplossing om de omroep weer in rustig vaarwater te brengen. Genoeg competente interim-omroepbazen die Huisjes tijdelijk kunnen vervangen tot er een definitieve nieuwe omroepbaas is gevonden.
In de voetbalwereld worden frequent op basis van bovenstaand model goede trainers ontslagen om het simpele feit dat voetballers geen vertrouwen meer hebben in hun trainer. Ook dan wordt de gehele club niet opgeofferd aan slechts één persoon.