Oekraïne heeft onze hulp harder nodig dan ooit

In de twee jaar die zijn verstreken sinds Rusland zonder aanleiding een illegale invasie in Oekraïne uitvoerde, is de krachtige internationale steun die als reactie daarop tot uitbarsting kwam, aan het afnemen. Het recente spektakel van het getouwtrek in het Amerikaanse Congres over een nieuw financieringspakket van 61 miljard dollar, samen met groeiende meningsverschillen in Europa, laten zien dat concurrerende prioriteiten leiden tot een langzame afzwakking van de toezeggingen. Rusland mag dan wel van plan zijn geweest om met een shock and awe-aanpak te winnen, het lijkt erop dat het meer succes heeft met het lange spel van uitputting en het wachten tot er verdeeldheid ontstaat in het westerse bondgenootschap.

Terwijl regeringen in Europa en de VS in toenemende mate overleg plegen over hulp, is de behoefte aan hulp nu zo mogelijk nog groter dan aan het begin van de oorlog, omdat de gevolgen zich diep in de Oekraïense samenleving ingraven. Naast de uitgebreide militaire behoeften zijn er de fundamentele behoeften van een samenleving die door haar imperialistische buurland in een bijna catastrofale ontwrichting is gestort. Er zijn ongeveer 3,7 miljoen ontheemden die moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Velen zijn gedwongen om het tekort dat ze door tijdelijk en slecht betaald werk hebben, aan te vullen met humanitaire hulp en sociale uitkeringen. Een kwart van de Oekraïense bevolking is bejaard, velen zijn afhankelijk van een uitgedund staatspensioen, zelfs in een land waar familieondersteuning tussen generaties de norm is. Ook militairen en burgers die gewond zijn geraakt door het conflict worden zwaar getroffen. Er zijn nu 300.000 meer gehandicapten in Oekraïne dan aan het begin van de oorlog. 

Waar de steun van regeringen onzeker is, blijven individuen en het maatschappelijk middenveld standvastig en blijven zij het verschil maken. Sinds het uitbreken van de oorlog is het UNITED24 initiatief, dat op 5 mei 2022 door Volodymyr Zelensky werd gelanceerd, het belangrijkste middel geweest om hulp naar de mensen in nood te krijgen. Tot op heden heeft dit platform meer dan 424 miljoen euro aan individuele donaties verzameld. Het heeft bijgedragen aan de financiering van 48.000 kogelvrije vesten en 65.000 uniformen voor Oekraïense legerofficieren, de aanschaf van 30 drones voor directe militaire activiteiten en de aankoop van 35 ALV-machines en 10 röntgenapparaten voor medisch personeel aan het oostfront van Oekraïne.

Kleinere organisaties in Europa hebben ook hun steentje bijgedragen. Een voorbeeld is Vitsche, een in Berlijn gevestigde NGO die is opgericht door ontheemde Oekraïners om Russische desinformatie tegen te gaan en de steun aan de basis te stimuleren voor degenen die vechten aan de frontlinies. In haar meest recente volkscampagne, zamelde Vitsche in slechts drie dagen €30.000 in voor de aankoop en levering van een medische noodunit voor ziekenhuizen in de regio Kharkiv in Oekraïne. Deze campagne, die werd versterkt door prominente Duitse social media influencers, helpt medisch personeel aan de frontlinie om soldaten en burgers snel te evacueren en biedt ruimte voor mogelijk levensreddende behandelingen aan de frontlinies. Het is ook een vervolg op een reeks andere succesvolle initiatieven om belangrijke voorzieningen in Oekraïne te krijgen zonder steun van de regering.

In het Verenigd Koninkrijk heeft de vervoersmaatschappij Go-Ahead samen met Swindon Humanitarian Aid Partnership via crowd-sourcing de aankoop van vier bussen gefinancierd voor gebruik in de frontlinie in Oost-Oekraïne. Deze bieden Oekraïense militairen nu rustplaatsen en mobiele veldhospitalen. Een andere is opnieuw ingericht met een sprookjesbos en omgetoverd tot een verhalenbus voor kinderen om jongeren de broodnodige rust te bieden. In Polen biedt de NGO Project HOPE eerstelijnsgezondheidszorg, rehabilitatie en psychologische ondersteuning aan Oekraïense vluchtelingen, waaronder bijna 4.000 kinderen. 

Zelfs in Hongarije, een land dat meer op één lijn ligt met het Kremlin dan met Kiev, zijn er opmerkelijke, zij het onderbelichte, daden van burgerhulp geweest. De ecologische NGO "10 million trees" deed een beroep op haar gemeenschap om de kritiek van de staatsmedia op Oekraïne te trotseren en met succes de aankoop en levering te financieren van levensmiddelen aan de mensen aan de frontlinie, als onderdeel van een "Christmas in Kiev" campagne om de Oekraïense bevolking te helpen. De donaties bestonden onder andere uit warme kleding en generatoren om kritieke infrastructuur tijdens de winter van stroom te voorzien. 

Vanaf het begin hebben Europese burgers blijk gegeven van een niet aflatende betrokkenheid bij de Oekraïense strijd voor zelfbeschikking - door steun en hulp te bieden die de gaten opvult die zijn ontstaan door politieke onverzettelijkheid en onderlinge strijd. De Europese leiders kunnen het zich niet veroorloven om zelfvoldaan te zijn over het onlangs goedgekeurde Amerikaanse hulppakket voor Kiev. Integendeel, ze moeten vastberaden handelen en hun toezeggingen voor steun vernieuwen, zodat Oekraïne effectief kan terugslaan en winnen. 

Zoals de toonaangevende historicus van de regio, Timothy Snyder, keer op keer aangeeft: het is noodzakelijk dat we onze beloften van steun aan Oekraïne nakomen, zowel voor de verdediging van hun internationale rechten als een vrij en soeverein land, als om de vrede hier in Europa te bewaren.