De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen
Nu moeten we eindelijk naar de Indianen luisteren
•
1405 keer bekeken
• 
© Tipi's aan de rand van het tentenkamp van het Standing Rock-protest. Cc-foto: Dark Sevier
We kunnen als mensheid alleen overleven als we radicaal veranderen. Dat is de enige juiste conclusie uit het grote VN-biodiversiteitsrapport. Een nieuwe manier van leven is nodig.
Afgelopen week presenteerde het VN-biodiversiteitspanel IPBES een omvangrijk wetenschappelijk rapport over de stand van onze aarde. Zo’n 150 wetenschappers uit 50 landen trokken schokkende conclusies: van de circa acht miljoen planten- en diersoorten op aarde worden een miljoen de komende decennia met uitsterven bedreigd. Het tempo van uitsterven ligt tientallen tot honderden keren hoger dan gemiddeld in de laatste 10 miljoen jaar. De plasticvervuiling is sinds 1980 vertienvoudigd. Jaarlijks komen 300 tot 400 miljoen ton zware metalen en andere giftige stoffen in het milieu terecht. Oorzaken zijn de onverzadigbare landhonger van de mens, het exploiteren van de natuur, overbevissing, houtkap, het overbrengen van planten- en diersoorten naar plekken waar ze niet thuishoren, kortom: destructief menselijk ingrijpen. De conclusies van de IPBES-wetenschappers zijn behalve schokkend ook helder: als we zo doorgaan is het afgelopen met de leefbaarheid van onze planeet.
Nieuw paradigma De conclusie als lezers en beleidsmakers zou ook helder moeten zijn: we moeten onze leefwijze radicaal veranderen als we willen dat de planeet en dus de mensheid overleven. “Zuiniger op de natuur zijn”, zoals sommigen commentatoren optekenden, lijkt onvoldoende. We hebben een nieuw paradigma nodig.
Afgelopen jaar trok ik naar het land van de Sioux indianen om onderzoek te doen voor mijn boek ‘Veerkracht, Indianen van nu over de wereld van morgen’. De Sioux van het Standing Rock-indianenreservaat waren degenen die zich fel hadden verzet tegen de aanleg van de Dakota Access oliepijpleiding, DAPL, door hun land. Het bijzondere van deze ‘waterbeschermers’ was dat hun verzet niet zomaar één van de vele indiaanse protesten tegen het schenden van hun rechten was. Standing Rock groeide uit tot een nationale en zelfs internationale beweging. Honderden stammen sloten zich bij de Standing Rock Sioux aan, maar ook niet-indianen: milieuactivisten, de dochters Obama, Neil Young, Kate Perry, Naomi Klein, Leonardo di Caprio en ga zo maar door. Zelfs in Nederland leefde Standing Rock: er werden boycotacties tegen de investeerders ABN-AMRO en ING opgezet, er verrezen tipi’s uit solidariteit en de Sioux haalden de opening van het 8-uur journaal.
Daar bij Standing Rock vroeg ik de hoofdrolspelers wat er achter de protesten zat; waarom indianen hun leven wilden geven om een oliepijplijn tegen te houden. Eén van hen, stamhoofd Dave Archambault II, Dappere Vos, vertelde me:
"Alles dat beweegt heeft een ziel. Als het een ziel heeft, dan zijn we verbonden, of het nou dieren zijn, gras, bomen … Wij zijn met elkaar verbonden en we kunnen met elkaar communiceren. Ik ben niet belangrijker dan enig ander levend wezen. Ik ben gewoon, een onderdeel, en dat begrijp je als je weet dat je verbonden bent met andere zielen."
Leider van de American Indian Movement Bill Means voegde daaraan toe:
"We zijn allemaal met elkaar verbonden. Dat is het fundament van onze relatie met Moeder Aarde. Als wij de aarde niet beschermen, heeft dat effect op iedereen, niet alleen op indianen! Dat is onze bijdrage aan de wereld en de mensheid. Milieu moet op de allereerste plaats staan. De aarde is onze moeder; zonder moeder kun je niet overleven. In onze kijk op de natuur zien we alle dieren en planten als onze familieleden. Je mishandelt je familie in de maatschappij ook niet, dus hoe kun je dan ooit Moeder Aarde mishandelen?"
Exploitatie Indianen werden lang beschouwd als onderontwikkeld of wat dommig, getuige onze eigen Klukkluk, de ‘misschiet-indiaan’ van Pipo de Clown. Of op z’n best als primitievelingen met romantische ideeën over Moeder Aarde. Maar nu wij met ons op exploitatie gebaseerde model gaan inzien dat we tegen onze eigen grenzen aanlopen, blijkt de indiaanse filosofie helemaal niet zo primitief. Sterker nog: de 150 internationale wetenschappers kwamen na drie jaar onderzoek tot de conclusie dat “alles met elkaar verbonden is”. En dat is nou net wat indianen ons al eeuwen proberen duidelijk te maken.
Een beetje bijsturen binnen het bestaande model zal onvoldoende zijn. Wij moeten naar een nieuw paradigma, en laten we daarvoor inspiratie putten uit de traditionele indiaanse zienswijze. Want wat er nu gebeurt met de planeet, om toch maar met Klukkluk te spreken, “dat zijn van de gekke”.