NTR, neem nu een standpunt in

“Sommige Pieten hebben veel roet op hun gezicht, omdat ze al vaak door de schoorsteen zijn gegaan. Anderen zijn nog niet zo ervaren en hebben dus minder roet op hun gezicht.” Zo simpel als het klinkt in de verklaring die omroep NTR gisteren de wereld in slingerde, is het natuurlijk niet. Anders was het feest niet al jarenlang zo’n onderwerp van discussie. Al weerhield dat tegenstanders van Zwarte Piet er niet van al voorzichtig blij te zijn met het voornemen van de NTR om voortaan roetveegpieten in te zetten bij de landelijke intocht.

Althans, zo werd de verklaring van de omroep uitgelegd in het land. Een dag later is er weinig meer over van die vreugde. Sterker nog, tegen de Volkskrant zegt een ‘insider’ van de NTR: “Al naar gelang een Piet vaker door de schoorsteen is gegaan, heeft hij of zij meer roet op het gezicht.” Dat klinkt alsof er niets verandert. “Wie het Sinterklaasjournaal jaar in, jaar uit volgt, ziet dat wij een geleidelijke verandering voorstaan. Traditie en verandering gaan hand in hand,” zegt de NTR daarom op haar website. Een mooie tekst, maar het gaat hier om racistische stereotypes. Die wil je niet geleidelijk veranderen, die wil je weg hebben. Zodat iedereen dit leuke feest kan vieren zonder zich daar opgelaten bij te voelen.

Ja maar, sputtert de omroep tegen: “Het is onze publieke taak maatschappelijke ontwikkelingen in onze programma’s te weerspiegelen, niet om ze te sturen of er standpunten over in te nemen.” Wel nu, er zit wat geks in die redenering. De NTR is, via haar programmering, juist bij uitstek een voorbeeld van een maatschappelijke organisatie die kiest en standpunten inneemt. Een omroep die via programma’s als De Nieuwe Maan, Andere Tijden en Kijken in de Ziel gevoelige onderwerpen aansnijdt en taboes niet uit de weg gaat. Goed, De Nieuwe Maan heeft een tijdelijke afslag naar WNL genomen, maar die vindt haar weg terug wel weer.

Mijn punt is dat de NTR juist in de discussie rondom Zwarte Piet een rol heeft te spelen, dat aan haar stand verplicht is, zou ik bijna zeggen. De afgelopen jaren hébben we toch al een verandering gezien in het uiterlijk van de Pieten? Met andere woorden, dat is toch ook een keuze geweest? Een sturend element in het verhaal? Een verhaal dat overigens nog altijd een sprookje is, verzonnen door volwassenen. Volwassenen kunnen dat sprookje prima sturen.

Dus, kom op NTR, ga voor die roetveegpieten, dood daarmee de discussie en geef Nederland een geheel vernieuwde, jaarlijkse traditie. Zal in het begin misschien wat gedoe opleveren van een enkele snelwegblokkeerder, maar over een paar jaar weet niemand meer waarom die Pieten ook al weer persé zwart geschminkt moesten worden. Vervolgens kan het worden bijgezet in het archief onder het kopje ‘aangepaste feesten die nu écht voor iedereen zijn.’

Cc-foto: Gerard Stolk