NSC-staatssecretaris voor Belastingen Idsinga weigert transparantie bij eigen financiële belangen

De miljonair Folkert Idsinga, die door Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt tot staatssecretaris voor belastingen is gebombardeerd, weigert duidelijk te maken in welke bedrijven hij persoonlijk financiële belangen heeft. Deskundigen vinden de houding verontrustend. In het geval van NSC is het extra pijnlijk omdat die partij de kiezers wist te verleiden door transparantie te beloven en met die belofte maar liefst 20 zetels binnenhaalde. Nu de buit binnen is gaan de gordijnen dicht, in ieder geval op het ministerie van Financiën. Saillant is dat Omtzigt zijn verkiezingsoverwinning juist aan te danken heeft aan de schimmige praktijken op dat departement. HIj beloofde er schoon schip te zullen maken maar zit inmddels ziek thuis.

RTL Nieuws doet onderzoek naar de belangen van de voormalige VVD'er die is overgelopen naar NSC en daarvoor beloond werd met een positie in het kabinet. Hij was al eerder woordvoerder namens de VVD op precies dezelfde post. Van Idsinga, die voor meer dan 6 miljoen euro aan financiële vaste activa bezit, is bekend dat hij aandelen bezit van beursgenoteerde bedrijven maar hij wil niet bekend maken om welke het gaat. Volgens de miljonair is dat een privékwestie. Integriteitsexperts zijn het daar niet mee eens omdat bij een bewindspersoon het landsbelang altijd boven het privébelang moet gaan. Nu valt niet te controleren of dat het geval is. De kersverse NSC'er is verantwoordelijk voor de Belastingdienst en belastingwetgeving.

Idsinga, een succesvol fiscalist en investeerder, stelt dat hij afspraken heeft gemaakt met de Landsadvocaat en formateur en dat daarmee voor hem de kous af is. Hij zegt zijn belangen 'op afstand' te hebben geplaatst. Welke belangen dat zijn blijft geheim. Transparency International, een internationale organisatie gericht op corruptiebestrijding, laat zich tegenover RTL Nieuws kritisch uit over dat verborgen blijven en de opvatting van Idsinga dat het een privéaangelegenheid is.

"Dat vinden wij niet", zegt Lousewies van der Laan, directeur van Transparency International Nederland. Wat de organisatie betreft is 'een hoge mate van transparantie' nodig, omdat mensen moeten kunnen zien of het landsbelang of het eigenbelang wordt gediend. "Er is niets mis met aandelen hebben en ook niet met staatssecretaris zijn. Maar als je kiest voor de combinatie, moet er op zijn minst openheid over zijn."

Emeritus hoogleraar Bestuurskunde Leo Huberts, die onderzoek doet naar de integriteit van het openbaar bestuur, is er ook niet gelukkig mee.

De eigen zakelijke belangen kunnen namelijk – 'bewust of onbewust, bedoeld of onbedoeld' – van invloed zijn op de besluitvorming. Belangen die van invloed kunnen zijn op besluitvorming van een bewindspersoon, moeten daarom openbaar gemaakt worden, zegt Huberts. (....) "Je kunt niet verwachten dat bewindslieden al hun aandelen verkopen, maar om oneigenlijke invloed te voorkomen moet het wel openbaar."

Op afstand zetten, zoals Idsinga beweert te hebben gedaan, is daarom niet voldoende. Dat verhindert alleen maar dat hij met directe handel profiijt kan hebben van zijn eigen beslissingen als bewindspersoon. Voor de lange termijn, bijvoorbeeld op het gebied van fiscale regelingen, blijft de mogelijkheid van belangenverstrengeling wel bestaan.

"Dit is een man die heel lang in de fiscale regelgeving heeft gewerkt, die moet begrijpen dat je hier totaal zuiver en open over moet zijn", zegt SP-fractievoorzitter Jimmy Dijk. "Als je niks te verbergen hebt, kun je daar open over zijn. Dan is het ook helder en kun je de discussie aangaan of iemand beslissingen neemt in zijn eigen belang of in het landsbelang."

De Kamer wil opheldering over de even opvallende als onduidelijke kwestie.