Notulen van het kabinet zijn niet urgent

Politiek draait om inhoud, althans als je politici hoort in campagnetijd. Het bouwen van woningen, het tegengaan van ongelijkheid, inzet op onderwijs, inzet op zorg, het bestrijden van de pandemie, het versterken van de economie: het zijn thema’s die in maart door vrijwel alle politieke partijen als een repeterend geweer op de kiezers zijn afgevuurd. Vervreemdend is het dan als het eerste debat van de nieuwe Tweede Kamer tot diep in de nacht gaat over personen en het vervullen van functies. Vervreemdend is het als na weken van formatie niet de inhoud op de agenda van de Kamer staat, maar notulen van het kabinet over het sensibiliseren van Kamerleden.

Zijn er geen belangrijkere zaken? Zelfs relatief eenvoudige inhoudelijke problemen als het bouwen van een paar woningen, het geven van wat meer geld aan minima, het stoppen met het toeslagensysteem kwamen in het eerste debat niet eens zijdelings aan de orde. Laat staan de echt grote problemen. Het eerste debat had moeten gaan over het Antropoceen.

Met angst voor het ten onder gaan aan het coronavirus vertelde Adriaan van Dis in het tv-programma De vooravond dat hij voor zijn dood ten minste nog één boek wilde schrijven. Dat boek werd ‘Klimaat Fictie’, afgekort Klifi. Klifi is een roman die speelt in het jaar 2030. Nederland krijgt te maken met een eerste orkaan. Het land overstroomt. Op een nog overgebleven veilige plek tekent hoofdpersoon van het boek Jakob Hemmelbahn daar de verhalen van aantal drenkelingen op. Hemmelbahn, zoon van Hongaarse vluchtelingen, verbaast zich over de gelatenheid van de drenkelingen. Met verbazing luistert hij ook naar de uitspraak van de president van de republiek Nederland die het gebeuren afdoet als een herfst stormpje.

Met Hemmelbahn neemt Van Dis de lezer mee in een wereld waar je niet in terecht wilt komen. Het land bezwijkt onder het nieuwe klimaat. De mensen zijn cynisch. Het bestuur is apathisch. Wuift de problemen weg. Doet alsof er niets aan de hand is.

Het boek van Van Dis is een pamflet tegen de klimaatsceptici. De boodschap van Van Dis is duidelijk. Maar om de ernst van het klimaat probleem indringender onder de aandacht te brengen had dat wat een overstroming met de personages doet wat verder uitgewerkt mogen worden.

Voor de ontworteling die een overstroming teweegbrengt en breder wat een veranderend klimaat betekent, heeft Van Dis aan het eind van zijn boek gelukkig een aantal publicaties opgenomen. Eén van deze publicaties is “Dwalen in het antropoceen” van hoogleraar filosofie en oud Denker des Vaderlands René Ten Bos.

De aarde heeft een geschiedenis, die ongeveer 4,6 miljard jaar oud is. Op basis van gesteente onderzoek hebben geologen de ouderdom van de aarde in verschillende tijdvakken ingedeeld. Geologen hebben een ingewikkelde schaal gemaakt om verschillende fasen in de ontwikkeling van de aard te beschrijven. De eerste mensen verschenen circa 250.000 jaar geleden op het toneel. Het aandeel van de mens in de geschiedenis van de planeet is daarmee erg klein. De aanwezigheid van de mens op aarde is volgens de Amerikaanse Geoloog Stephen Jay Gould niet meer dan het laagje verf op de top van de Eifeltoren. Het leven van de mens als takje van een takje van een takje van de levensboom zet aan tot vraagtekens over de betekenis van de mens op aarde. Het Potsdammer Institut fur Klimafolgenforschung heeft op basis van kennis van de ontwikkeling van de aarde uitgezocht dat  over 800 miljoen jaar de gemiddelde temperatuur op aarde met dertig graden zal zijn gestegen. Hogere levensvormen zijn er dan niet meer. Over 1,6 miljard jaar is het zestig graden warmer en zal leven zoals wij dat kennen, definitief verdwenen zijn. Gegeven deze inzichten zou de redenatie kunnen zijn: waar maken we ons druk over? Op de lange termijn zijn we toch al verloren. Waarom niet gelijk op de rode knoppen in Moskou en Washington duwen? Voor de iets kortere termijn is er echter wel wat anders aan de hand. Het huidig geologisch tijdvak, het holoceen valt in een ‘ijstijd’. Wetenschappers verwachtten dat rond deze tijd, temperaturen op aarde zouden dalen. Het tegenovergestelde is het geval. De temperaturen stijgen. Razendsnel warmt de aarde op. Soorten sterven massaal uit. Wie kijkt naar de documentaire ‘A Life on Our Planet’ van David Attenborough ziet dat in het tijdsbestek van één mensenleven volledige ecosystemen zijn verdwenen. Het vliegwiel van de vernietiging van de aarde lijkt aangezwengeld te zijn. Achter de slinger van het vliegwiel staat de mens. Een nieuw tijdperk doemt op: het antropoceen. De term is een samenstelling van het Oudgriekse woord anthropos (mens) en het achtervoegsel -ceen, dat komt uit de benaming van de laatste geologische tijdvakken.

Voor de komende eeuwen is leven op aarde mogelijk nog te redden door de opwarming van de aarde te stoppen. Dit kan niet met een kruideniersmentaliteit. Geen tijd voor: ‘Mag het een onsje minder CO2 zijn”. Direct actie is nodig. Het is nu tijd voor een aangepaste levensstijl, bijvoorbeeld: nier meer woningen, maar meer mensen in één woning, minder consumeren, minder verplaatsingen, minder vliegen, minder produceren en stoppen met kappen van regenwoud voor de productie van soja veevoer voor de varkens en koeien. Misschien terug naar hoe we 250.000 jaar geleden in evenwicht met de natuur als jager en verzamelaar rondliepen?

De urgentie voor de komende eeuw mag duidelijk zijn. Kan de Tweede Kamer dan in haar eerste plenaire vergadering niet spreken over de echte problemen van het nieuw geologisch tijdvak dat dreigt aan te breken? Waarom een poppenkastspel? Stop Jan Klaassen en Katrijn in de kist. Denk aan de toekomst! Ga voor de inhoud. Red de aarde! Laat het antropoceen geen werkelijkheid worden!!